Twee, drie, vier…

Na twee ronden zijn er twee koplopers, na drie ronden staan drie man aan de leiding en nu, na vier ronden, delen vier spelers de eerste plaats. Het is voor de organisatie van het Westfries kampioenschap niet te hopen dat die lijn op de resterende drie avonden wordt voortgezet, want dan ontstaat er een probleem. Bij gelijk eindigen volgt namelijk een barrage.

We zijn even over de helft van het evenement en de ranglijstaanvoerders zijn, in alfabetische volgorde: Fred Avis, Peter van der Schee, Ronald Ritsema en Peter van Waert. Van dit kwartet is Fred de enige die geen Westfriese titel achter zijn naam heeft staan. Peter van der Schee is in 2009 kampioen geworden, Ronald Ritsema in 2014 (met Jaap Gorter en Peter Holscher) en Peter van Waert in 1991.

Maar de voorzitter van Caïssa-Eenhoorn is niet helemaal titelloos, los van het feit dat hij er ambtshalve een heeft. In het seizoen 2009-2010 kroonde Fred Avis zich in de clubcompetitie van Caïssa tot nummer één in een veld van 82 deelnemers en dat hadden toen weinigen verwacht of zien aankomen. Want zijn nederlaag in de twintigste ronde, met wit tegen oud-Westfries kampioen Ton Wessels, was zijn vierde van dat seizoen en daarmee liep de achterstand op klassementsleider Peter Holscher op tot meer dan vierhonderd punten. Fred bleek over onvermoede sprintcapaciteiten te beschikken. Met een slotserie van zeven uit zeven (achtereenvolgens Ronald Ritsema, Johan Paul Hendriks, Peter Holscher, Erik van Tooren, Holger Bonte, Ton Wessels en Wouter Strating werden verslagen) verruilde de verenigingspreses de tiende plaats voor de eerste.

Vanaf 1991-1992 is Fred tien keer in de top tien geëindigd en na de fusie van Caïssa en HSV De Eenhoorn vertonen zijn clubprestaties een opgaande lijn: achtste, vijfde, vierde. Momenteel staat hij vijfde. Ronald Ritsema zal zo goed als zeker de titel prolongeren, maar het zicht op de derde en zelfs de tweede plaats – beide posities heeft Fred niet eerder behaald – is nog redelijk helder.

En hoe ziet zijn WFK-historie eruit? Dertig jaar geleden maakte Fred Avis zijn debuut. In het geschiedenisboek van Rob Bijpost zijn diverse krantenknipsels te lezen en Fred treft het bij zijn eerste deelname niet. ,,Het schaakkampioenschap van West-Friesland 1986 is sterker bezet zijn ooit’’, is de openingszin van het eerste artikel. En in de slotalinea: ,,Spelers die naar verwachting hoge ogen zullen gooien zijn Vincent Duin, oud-kampioen Soes Martojo, de sterke Jaap Gorter, Peter van Waert, Rob Bijpost en de talentvolle jeugdspeler Wilko van der Gracht van Caïssa.’’

Ach, waar blijft de tijd? Jaap, Peter en Rob zijn er weer bij en de talentvolle jeugdspeler is op deze donderdagavond in Abbekerk een zeer belangstellend toeschouwer. Die overigens in 1986 het kampioenschap begon met een zege op Fred, want het was toen gebruikelijk dat clubgenoten het in de eerste ronde tegen elkaar opnamen.

Het krantenverslag van de vijfde ronde: ,,Soes Martojo kwam tegen Fred Avis niet verder dan remise. Avis, die bij zijn club Caïssa geheel uit vorm is, speelt een prima toernooi.’’ Fred had een ronde eerder ook al Rob Bijpost een halfje afgesnoept, maar speelde in de clubcompetitie van Caïssa – waarin Dimitri Reinderman debuteerde – geen rol van betekenis. Bert Meester veroverde de verenigingstitel, Fred moest het als coming man doen met de 27^e plaats in een seizoen, waarin hij vaker een partij verloor dan won. En dat overkomt hem zelden.

Arie Karreman werd destijds voor de tiende keer Westfries kampioen, Fred zakte aan het einde wat terug en bleef op 2½ punt steken. In 1995 volgde zijn tweede optreden, met dezelfde puntenscore. De titel ging nu naar Nico Hauwert. Freds derde deelname was in 2005 en na zes ronden had hij… 2½ punt. Dankzij een slotzege tegen Rob van den Heuvel haalde Caïssa’s voorzitter een score van vijftig procent.

Met uitzondering van vorig seizoen is hij er sinds 2010 steeds bij. Vaak eindigt Fred door een sterke tweede helft in de middenmoot, maar ditmaal telt hij ook in de eerste helft mee. En wie weet hoe krachtig zijn eindsprint nu zal zijn!

We zijn deze avond te gast bij De Pionier, waar de vaste WFK-speelzaal in Het Nieuwe Bonte Paard een frisse opknapbeurt heeft gekregen. Het etablissement lijkt wel enigszins op een sportcentrum, want naast topschaak is er ruimte om te darten en te tafeltennissen, terwijl de vrouwenbiljartvereniging op donderdag haar vaste avond heeft.

De gastvrijheid is ouderwets goed. Om tien uur mag de tv aan. Anish Giri komt weer in beeld. Na de weinig schaakdeskundigheid uitstralende programma’s van Omroep Max en vooral het kippenhok dat ‘De wereld draait door’ heet, waagt nu de redactie van ‘Nieuwsuur’ zich aan een voorbeschouwing van het kandidatentoernooi waaraan de Nederlands kampioen deelneemt. Verschillende WFK-gangers zijn klaar met hun partij en kijken en luisteren in het restaurant- en bargedeelte van Het Nieuwe Bonte Paard mee. Het moet gezegd: ‘Nieuwsuur’ is duidelijk de beste van de drie. Via korte interviews met regerend wereldkampioen Magnus Carlsen, enkele spelers in Moskou – waar het evenement plaatsheeft – en namens de schaakbond Jeroen Bosch is voor een andere invalshoek gekozen en ontbreekt het uitspreken van een ridicule voorspelling à la Matthijs van Nieuwkerk. Want laten we wel wezen: in de Russische hoofdstad schaken louter wereldtoppers. Om het met de voetballerij te vergelijken: Anand, Aronian, Caruana, Giri, Karjakin, Nakamura, Svidler en Topalov is acht keer FC Barcelona.

Onze veertien WFK-spelers komen uit Andijk, Blokker, Bovenkarspel, Enkhuizen, Hoorn, Hem, Middenmeer, Nieuwe Niedorp en Wognum. Kunnen we ze vergelijken met het niveau van de voetbalclubs Sporting Andijk, De Blokkers, KGB, West-Frisia, Hollandia, De Valken, Flevo, Nieuwe Niedorp en Spartanen of zijn onze schakers beter?

 

Peter van Waert (1941) – Ronald Ritsema (1997) ½-½

Peter van Waert en Ronald Ritsema zijn twee van de drie koplopers. De topper van de vierde ronde wordt een korte Franse partij. Als het centrum enigszins dichtgeschoven raakt, wil de witspeler met zijn dame op de koningsvleugel aanvallen. Zwart geeft hem geen kans op succes. De dames worden op f4 geruild en meteen gaan beiden akkoord met remise.

 

Andrew Weltevreden (1678) – Peter van der Schee (1906) 0-1

Als derde ranglijstaanvoerder probeert Andrew Weltevreden in een Siciliaan de aanval op zijn positie in het klassement af te slaan. Peter van der Schee is niet van plan om er een tamme partij van te maken. Hij wil het gaatje naar de top verkleinen. Na twee overwinningen op zijn clubgenoot in 2011 en 2012 volgde een nederlaag vorig seizoen en een herhaling komt nu slecht uit.

Al snel maakt zwart zijn plan duidelijk. Met de Kan-variant wil hij c4 verhinderen. Peter posteert dame en toren op de c-lijn, de zwakke plek in de witte stelling. Vlot worden de dames geruild en dan is het probleem zichtbaar. De zwartspeler kan de enige verdediger van het witte paard op c3 verjagen.

Ondanks stukverlies zoekt Andrew naar tegenkansjes, maar die zijn er niet. Na een flinke afruil houdt hij een toren over, tegen toren met loper voor zijn opponent die niet heeft gerokeerd en zijn koning een goede positie in het centrum geeft. Bovendien speelt zwart dermate handig met zijn laatste stukken dat promotie van zijn a-pion in aantocht is.

 

Fred Avis (1859) – Nick Manshanden (1872) 1-0

Een halve maand geleden zaten Fred Avis en Nick Manshanden met dezelfde kleuren in de clubcompetitie van Caïssa-Eenhoorn tegenover elkaar. De talentvolle zwartspeler heeft al heel wat sterke schakers verslagen, maar moest in de clubvoorzitter zijn meerdere erkennen. In het Westfries kampioenschap krijgt hij van Fred geen gelegenheid om revanche te nemen.

Aanvankelijk pakt Nick de Trompowsky-aanval, het favoriete spelletje van wit, goed aan. Kort nadat zwart een centrumpion heeft veroverd, onderschat hij de stelling op de damevleugel. Er wordt het een en ander geruild, terwijl – na de twintigste zet – de toren op a8 en de loper op c8 nog niet zijn ontwikkeld. Dat breekt zwart op. Fred maakt handig gebruik van de ruimte (open d-lijn) die hij krijgt en kan toewerken naar torenwinst. Bijna verslikt wit zich nog in een trucje van zijn opponent. Net op tijd voorkomt hij een penning en hij ontwijkt een dolle toren. Pas dan stelt de ervaren Caïssa-Eenhoorn-speler torenwinst veilig.

 

Erik Romkes (1734) – Jaap Gorter (1895) 0-1

Aan een ongeslagen serie van zeven partijen ziet Erik Romkes een einde komen in Andijk. Het duel tegen Jaap Gorter wordt vooruitgespeeld, op een clubavond van Schaaklust. In de tweede helft van het Westfries kampioenschap van 2015 heeft Erik 3½ uit vier behaald en de afgelopen maand boekte hij drie remises. Jaap vindt met zijn succes aansluiting bij de top.

Snel na de opening lijkt zwart een iets betere stelling te hebben. Hij beschikt over een beter loperpaar en zijn stukken spelen een aanvallender rol. Beetje bij beetje keert wit terug in de partij. Hij komt met de ene toren op de zevende rij en de andere toren bezit, zij het kortstondig, de open e-lijn. Dan pakt een afruil verkeerd uit en dat kost Erik een pion.

Er wordt veel geruild. In een eindspel met vier torens en lopers van ongelijke kleur geniet de Hoornse koning nauwelijks bescherming. Dat breekt de monarch op. Wit speelt te snel zijn vrijpion naar c6, waarna Jaap met zijn torens een mataanval kan uitvoeren.

 

Dirk Lont (1878) – Rik Slaman (1842) ½-½

Dirk Lont is van de nul af, al blijkt de remise tegen Rik Slaman te kort om van de laatste plaats te geraken.

De zwartspeler kiest voor het Hollands, maar verzwakt zijn stelling door een paardruil toe te laten waaraan hij twee geïsoleerde pionnen op de e-lijn overhoudt. De meeste stukken verdwijnen van het bord en uiteindelijk gaat Rik met een pion achterstand op weg naar een dame-en-toren-eindspel, waarin hij slecht staat.

Voor wit is de zevende rij belangrijk vanwege een matdreiging op g7 en een aanval op de pion op b7. Hij verspeelt de bezetting van die rij evenwel aan zijn opponent die na enkele afgedwongen zetten zijn passieve toren op a8 ineens in het spel kan betrekken. Daarmee wint zwart de pion terug, al heeft Dirk dan een nieuwe dreiging: mat achter de paaltjes. Met zijn slotzet mist hij echter de sterkste voortzetting, waarna een remise-achtige stelling overblijft.

 

Rik van Ingen (1775) – Erwin Brouwer (1828) 1-0

WFK-debutant Erwin Brouwer heeft zijn winstpartij uit de derde ronde – zijn eerste – geen succesvol vervolg kunnen geven. Het is nu de beurt aan Rik van Ingen om zijn eerste zege van deze editie te realiseren en daarmee komt de Aartswoud-speler op een score van vijftig procent.

Beiden kiezen voor de lange rokade. Zwart krijgt een pionnenstructuur, waarmee hij de controle over enkele belangrijke velden (b5 en f5) mist. Het koningspaard van wit moet nogal wat sprongen maken om op f5 terecht te komen, maar op de damevleugel heeft Rik dan de druk al wat opgevoerd en met de paardsprong naar b5 ontstaan er echt problemen voor de Caïssa-Eenhoorn-speler.

Een loper van wit versterkt de aanval en Erwin geeft zijn dame om wat meer lucht te krijgen. Hij probeert zijn pionnenmeerderheid op de damevleugel in stelling te brengen, maar wit offert de kwaliteit en kan met zijn overgebleven stukken (dame, toren, paard) de opmars snel stoppen. En dan heeft zwart met twee torens en een loper nauwelijks spel. Het lichte stuk kan nergens heen, de torens hebben geen mooie velden. Na torenruil sputtert zwart nog even tegen en beseft dat er geen eer te behalen is.

 

Lukas Boots (1750) – Rob Bijpost (1746) ½-½

Op het Westfries kampioenschap hebben Lukas Boots en Rob Bijpost nog nooit tegen elkaar gespeeld, maar de vertegenwoordiger van De Pionier is ook trouw bezoeker van de clubavonden van Aartswoud en Rob is voor hem daarom geen onbekende opponent.

In een Gesloten Siciliaan rokeert wit op de korte manier en Rob gaat over op de lange versie. Zwart kan de c2-pion veroveren, maar wil zijn ontwikkeling afronden. De pion neemt hij even later alsnog en dan krijgt Lukas de mogelijkheid van niet ongevaarlijk tegenspel. Zwarts dame op c2 wordt aangevallen en heeft weinig goede vluchtvelden. Ze moet pendelen tussen dat veld en e4, waar een aanval van dezelfde witte toren wacht. Na zetherhaling kan de uitslag op papier.