Schaken is spannender dan voetbal (ronde 5)

Caïssa-Eenhoorn is voor de eerste keer in zijn nog jonge bestaan gastvereniging voor de deelnemers van het West-Fries kampioenschap. Een nieuwe ervaring? Zeker niet. Caïssa en De Eenhoorn zijn afgelopen zomer samengegaan en voor de fusie stelden beide clubs hun speelzaal beschikbaar voor de West-Friese partijen.

Voor de twaalf WFK-spelers is op de bekende plek een lange tafel opgesteld. Drie man ontbreken in de vijfde ronde. Fred Avis is wegens tragische familie-omstandigheden absent en de winterkou heeft Jos Vlaar te pakken genomen. Van hun beide tegenstanders komt Rob van den Heuvel langs. De titelverdediger woont sinds kort in Zwaag en is deze avond een zeer geïnteresseerd toeschouwer.
In de ruimte bij de bar staat de tv aan. De clubronde van Caïssa-Eenhoorn telt twintig partijen en er zitten enkele vluggertjes bij. Verschillende leden pakken een stoel om naar de voetbalwedstrijd Nederland-Roemenië te kijken. Een WK-kwalificatieduel, maar in de groep is het lang niet zo spannend als op het schaakbord. Oranje heeft een grote voorsprong op de concurrentie genomen.
Na vier ronden telt het West-Fries schaakkampioenschap elf kandidaten voor de titel. Vier koplopers komen naar Hoorn en zitten tegenover elkaar: Wilko van der Gracht-Peter Holscher en Jasper Seelemeijer-Ton van Dijk. Lourens van Veelen neemt het met wit op tegen Ronald Ritsema en beide routiniers volgen op een half punt. En weer een half punt achter hen staan vijf spelers, met twee onderlinge partijen: Piet Reus-Bas Dudink en Jaap Gorter-Alex Brouwer. Peter van der Schee – die waarschijnlijk volgende week inhaalt tegen Fred Avis – is de vijfde met twee punten. Elf sporters dicht bij elkaar op de ranglijst, dat is nog eens spanning.
Het schaakpeloton in De Huesmolen telt menig voetballiefhebber. Van de WFK-spelers komen Jasper en Alex even kijken hoe de tussenstand is. Jan Kuin is in de interne competitie voor tien uur klaar. Jan loopt regelmatig de West-Friese borden langs, want hij is bondslid van Aartswoud en in die hoedanigheid kijkt hij naar de verrichtingen van zijn clubgenoten Wilko en Jasper. Maar een loopje naar de tv hoort er ook bij.
Twintig clubpartijen op deze dinsdagavond, het is wel eens drukker geweest. En volgende week zal het nog rustiger zijn, omdat twee bondsteams een gezamenlijke slotronde hebben in Den Helder en Krommenie. Na de fusie werd duidelijk dat een tiental sterke schakers (met een rating van 1900 en hoger) zouden stoppen of niet extern zouden spelen. Ook in de lagere regionen waren er afmeldingen, waardoor het aantal deelnemers aan de clubcompetitie in een paar jaar tijd van boven de tachtig naar een dikke zestig nu is gedaald.
Het grootste nadelige gevolg wordt momenteel in de NHSB-competitie gevoeld. Omdat Caïssa 2 vorig seizoen kampioen is geworden, heeft Caïssa-Eenhoorn een team in de promotieklasse en twee in de eerste klasse. De tien lege plekken moesten van onderaf worden opgevuld, waardoor vooral de achttallen in 1A, 1B, 2B en 3A bijna iedere maand tegenstanders treffen met enkele honderden ratingpunten meer. En dan valt het niet mee om tot succes te komen.
Zelf vind ik het een uitdaging om tegenover sterke schakers plaats te nemen en aan het einde van deze dinsdagavond volgt een boeiend praatje met Ronald Ritsema – vorig seizoen de laatste clubkampioen van Caïssa en over enkele weken de eerste clubkampioen van Caïssa-Eenhoorn – en Lourens van Veelen. Jammer alleen dat dat buiten gebeurt. Stichting Netwerk presenteert zich als een organisatie die ‘een bijdrage levert aan het welzijn van de inwoners van Hoorn’, maar laat ons letterlijk in de kou staan. De Huesmolen sluit om middernacht, waardoor je als de schaakpartij is afgelopen (maximaal drieënhalf uur) nauwelijks tijd hebt om na te praten.
Het sociale aspect van de clubavond is een stuk minder geworden, al vergoedt de nababbel met Ronald en Lourens veel. We praten over het opzetten en het begrijpen van stellingen, waardoor ratingverschil minder belangrijk wordt. We praten over het naspelen van partijen van vroegere wereldtoppers als Capablanca, Botwinnik, Bronstein en Rubinstein. Om te kijken naar hoe ze partijen opbouwen en waar ze naar toe willen werken. Uiteraard zijn de twee WFK-spelers het meest aan het woord en ik luister vooral met grote belangstelling.
Om daar een dag later van te profiteren. In de vierde ronde van het NHSB-lenteveteranenkampioenschap speel ik met zwart tegen Jan Stapel (van Aartswoud) die een kleine honderd ratingpunten meer heeft. De woorden van dinsdagnacht worden daden op woensdagmiddag. In een mooie partij gaat het tot ruim na de eerste tijdcontrole gelijk op. ,,Keurig gespeeld’’, zegt clubgenoot Peter Holscher, als de remise een feit is. Zo’n compliment poetst het anderhalf uur koukleumen voor de ingang van De Huesmolen meteen weg.

Wilko van der Gracht – Peter Holscher ½-½
Langzamerhand is de beslissende fase van het West-Fries kampioenschap aangebroken en dat betekent dat voor de titelkandidaten iedere punt of halve punt belangrijk is. Wilko van der Gracht en Peter Holscher hebben geen geheimen voor elkaar. Wit posteert veel stukken op de damevleugel, waar de c- en d-lijn half open zijn. Maar zwart geeft geen krimp en houdt zijn verdediging gesloten.
Beetje bij beetje komen de pionnen van Peter naar voren en die op de f-lijn bereikt zelfs de derde rij. Na dameruil houdt Wilko zicht op zwarts achtergebleven pion op d6. Die krijgt voldoende ondersteuning, waarna bij het bereiken van de eerste tijdcontrole de vrede wordt getekend.
1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. e3 b6 4. Ld3 Lb7 5. 0-0 c5 6. b3 Le7 7. Lb2 Pa6 8. a3 Pc7 9. Pbd2 cxd4 10. Pxd4 0-0 11. De2 d6 12. Tfd1 g6 13. Pb5 Pxb5 14. Lxb5 Dc7 15. Tac1 e5 16. La6 Lxa6 17. Dxa6 Tad8 18. Pf3 Pe4 19. Dd3 Dc6 20. Pd2 Pg5 21. Pb1 Pe4 22. Pd2 Pc5 23. Dc4 Tc8 24. Dg4 b5 25. Dh3 Pe6 26. Dg4 f5 27. De2 a5 28. Pf1 f4 29. Dd2 f3 30. Dd5 Dxd5 31. Txd5 fxg2 32. Kxg2 Pc7 33. Td2 Pe6 34. Pg3 Tc6 35. Pe4 Pc5 36. Pc3.

Jasper Seelemeijer – Ton van Dijk 1-0
De geschiedenis herhaalt zich. Een jaar geleden was Jasper Seelemeijer na vier ronden een van de vier koplopers om dankzij winst in zijn vijfde partij in zijn eentje de ranglijst aan te voeren. Toen versloeg hij Rob van den Heuvel die later toch kampioen zou worden. Ton hoeft daarom nog niet te wanhopen.
Tegen Jasper gaat de strijd tot in het middenspel gelijk op. Een afruil van veel lichte stukken krijgt voor wit als resultaat een dubbelpion op de e-lijn, waarna zwart een dubbele aanval kan plaatsen op de voorste pion en op een loper. Pionwinst en een goede stelling bieden evenwel nog geen garantie op het volle pond.
Wit verdubbelt zijn torens op de open d-lijn en dwingt zijn opponent tot passiviteit. Als Ton in zijn thuiswedstrijd – zijn club Caïssa-Eenhoorn treedt op als gastvereniging – de druk over de d-lijn wil verlichten in de vorm van torenruil, gaat hij in de fout. Jasper wil veld d7 blijven bezetten en ondersteunt met zijn dame de torens. Zwart valt met een loperzet de zwarte toren op d7 aan en mist dat zijn eigen toren op d8 driemaal staat aangevallen en twee verdedigers heeft. De cola zero op zijn tafel krijgt gezelschap van een nul op het notatieformulier.
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. e3 b6 5. Ld3 Lb7 6. Pf3 0-0 7. 0-0 d5 8. Ld2 c5 9. a3 Lxc3 10. Lxc3 Pbd7 11. De2 dxc4 12. Lxc4 Pe4 13. Tfd1 Pxc3 14. bxc3 De7 15. Pe5 Tac8 16. Td2 cxd4 17. cxd4 Pxe5 18. dxe5 Dc7 19. Td4 Dxe5 20. Tad1 h6 21. h3 Df6 22. Td7 Tb8 23. Da2 Tfd8 24. Dd2 Lc6 25. Txd8+.

Lourens van Veelen – Ronald Ritsema 0-1
Na twee ronden had Ronald Ritsema een half punt, maar met nog twee ronden te gaan telt de Hoornse routinier weer helemaal mee in de strijd om het kampioenschap.
Tegen Lourens van Veelen komt de Tarrasch-variant van het Frans op het bord. Zwart speelt zijn g- en h-pion op en houdt de stelling voor zijn niet gerokeerde koning potdicht. Wit steekt veel tijd in het zoeken naar de juiste antwoorden, maar komt gaandeweg toch minder te staan. De koningsvleugel is opengebroken en biedt kansen voor zwarts dame op een mooie diagonaal en zijn toren op de open h-lijn.
Het vereenvoudigen van de stelling maakt het er voor Lourens, die in tijdnood raakt, niet gemakkelijker op. Ronald wint een pion in een eindspel met vier torens en lopers van gelijke kleur. De Venhuizer vlag valt, als wit minder actieve torens heeft en de dreigingen voor hem toenemen. Voor zwart is het zijn derde overwinning op rij.
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pd2 Pf6 4. e5 Pfd7 5. Ld3 c5 6. c3 Pc6 7. Pgf3 g5 8. h3 Le7 9. De2 Db6 10. 0-0 h5 11. dxc5 Dc7 12. Lb5 g4 13. hxg4 hxg4 14. Lxc6 bxc6 15. Pd4 Pxe5 16. b4 a5 17. Te1 f6 18. f4 gxf3 19. P2xf3 Pxf3+ 20. Dxf3 Dh2+ 21. Kf2 Dh4+ 22. Dg3 axb4 23. Pxe6 Lxe6 24. Txe6 Dxg3+ 25. Kxg3 Kd7 26. Te2 Lxc5 27. cxb4 Lxb4 28. Lf4 Thg8+ 29. Kf3 Lc5 30. Tb1.

Piet Reus – Bas Dudink 1-0
Piet Reus herstelt zich van twee verliespartijen op rij, nadat hij na twee ronden als enige honderd procent had gescoord. Zijn succes tegen Bas Dudink is in die zin opmerkelijk dat Bas vorig jaar en ook in de eerste helft van dit kampioenschap diverse titelkandidaten prima tegenspel heeft geboden. De Hoornse schaker neemt nu na twee nederlagen achter elkaar plaats in de wachtkamer.
Wit rokeert lang en zet alles in voor een aanval via de koningsvleugel. Beetje bij beetje neemt de druk toe, zeker als de h-lijn open valt voor een toren met de dame in de buurt. De problemen voor zwart nemen toe, als zijn koning uit de precaire positie probeert te ontsnappen. Vier van zijn vijf stukken op het bord staan op de damevleugel geposteerd en kunnen bij het verdedigen niet assisteren. Hij verliest eerst een loper en als een Andijks paard heel sterk wordt, dreigt mat of dameverlies. Die keus maakt Bas niet.
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 e6 5. Pc3 a6 6. Le3 Pge7 7. f4 Pxd4 8. Lxd4 Pc6 9. Le3 d6 10. Df3 Le7 11. 0-0-0 0-0 12. g4 b5 13. g5 Lb7 14. Tg1 Tc8 15. Ld3 Dc7 16. Kb1 Pb4 17. Dh5 Pxd3 18. cxd3 g6 19. Dg4 b4 20. Pe2 d5 21. e5 a5 22. Ka1 Tfd8 23. h4 La6 24. h5 Db7 25. hxg6 hxg6 26. Th1 Lf8 27. Pd4 Lg7 28. Th2 Kf8 29. Th7 Dc7 30. Dh4 Lxd3 31. Txg7 Ke7 32. Txf7+ Kxf7 33. Dh7+ Ke8 34. Dg8+ Ke7 35. Dg7+ Ke8 36. Dh8+ Ke7 37. Df6+ Ke8 38. Pxe6 Dh7 39. Pg7+.

Jaap Gorter – Alex Brouwer 0-1
Ook Alex Brouwer is aan een opmerkelijke opmars bezig. Eerst nul uit twee, daarna drie uit drie. De KTV’er is bezig aan een goed debuut.
In een Gesloten Siciliaan neemt Jaap Gorter een licht initiatief en dat geeft hem een toren en dame op de half open e-lijn met uitzicht op een achtergebleven zwarte pion op de zesde rij. De routinier uit Andijk geeft de kwaliteit om die te veroveren, maar Alex bouwt al zijn stukken om de koning en de veste wordt onneembaar. Ook, omdat wits toren en loper op de damevleugel niet meedoen. Jaap pakt nog een pionnetje op a6 mee, maar zwart kan via de open d- en e-lijn binnenkomen in de Andijker stelling die meteen onder grote druk staat.
Wit offert een loper om de samenwerking van de zwarte dame en toren op de tweede rij te breken. Dat levert niets op. In het eindspel raakt hij een volle toren achter. Hoewel de witte vorstin nog even lastig is en in de slotstelling een mat in één kan geven, is zwart aan zet. En Alex heeft een mat in twee in de aanbieding.
1. e4 c5 2. Pc3 Pc6 3. g3 g6 4. Lg2 Lg7 5. f4 d6 6. d3 Pf6 7. Pf3 0-0 8. 0-0 Pe8 9. Tb1 f5 10. exf5 gxf5 11. Pg5 Pf6 12. Te1 h6 13. Pf3 e6 14. h3 a6 15. Ph4 Ph7 16. Kh2 Pd4 17. Pe2 Pxe2 18. Txe2 Ta7 19. De1 b5 20. Txe6 Lxe6 21. Dxe6+ Taf7 22. Ld5 Pf6 23. Lb3 d5 24. c4 Te8 25. Dxa6 Te2+ 26. Pg2 dxc4 27. dxc4 Dd4 28. Dc8+ Tf8 29. cxb5+ Kh8 30. Dc6 Df2 31. Le3 Txe3 32. Dxc5 Dxg3+ 33. Kg1 Tfe8 34. Lc4 Te1+ 35. Txe1 Txe1+ 36. Lf1 Te8 37. Dxf5 Pe4 38. Dd7 Df2+ 39. Kh2 Tg8 40. De6 Dg3+ 41. Kh1 Pf2+ 42. Kg1 Pxh3+ 43. Kh1 Pf2+ 44. Kg1 Pg4 45. Lc4 Ld4+.

Andrew Weltevreden – Vasco Metten 0-1
Na een aantal goede partijen heeft Andrew Weltevreden een half punt meer dan Vasco Metten en lijkt hij, ook nog eens met wit spelend, kansrijk om de goede lijn voort te zetten. Het pakt echter anders uit.
Toch komt wit goed uit de opening. Hij neemt het initiatief en verdubbelt zijn torens op de open d-lijn. Positioneel komt hij nog sterker te staan met een pion op e6 en de laatste toren op d7. Beide spelers geven elkaar daarna weinig ruimte. Andrew kan zijn stukken aanvallender opstellen, maar vindt geen weg om de verdediging van Vasco te kraken.
Heel langzaam verbetert zwart zijn positie en dat levert hem net na de eerste tijdcontrole pionwinst op. De KTV’er laat vooral zijn lichte stukken (paard en loper) het werk doen en die trekken het verband uit de witte stelling. Dat blijkt als wit een aftrekschaak met dameverlies moet voorkomen. Zwart heeft meteen een winnend eindspel. Bijzonder is wel dat Vasco op de vijfde zet heeft gerokeerd en de toren op f8 daarna niet meer van zijn plaats is geweest. De volgende 42 zetten speelt hij eigenlijk met een stuk minder.
1. e4 d6 2. d4 Pf6 3. Pc3 g6 4. f4 Lg7 5. Pf3 0-0 6. Ld3 c5 7. dxc5 dxc5 8. 0-0 Pc6 9. e5 Pd5 10. Pe4 b6 11. a3 Pc7 12. Le3 Lb7 13. De2 Pe6 14. c3 Pc7 15. Tad1 Dc8 16. Td2 Pd5 17. Tfd1 Pxe3 18. Dxe3 Dc7 19. Lc4 Tad8 20. e6 f6 21. Td7 Txd7 22. Txd7 Db8 23. b4 cxb4 24. axb4 Lc8 25. Td2 Pd8 26. Pd4 Lh6 27. g3 Kg7 28. Pf2 Dc7 29. Lb3 Kh8 30. Pb5 Db8 31. Ld5 Lg7 32. Ta2 a6 33. Pd4 Dc7 34. c4 Dd6 35. Pd3 f5 36. Te2 Lb7 37. Pe5 Lxd5 38. cxd5 Dxd5 39. Pef3 Dd6 40. Pc2 Lf6 41. Db3 Pb7 42. Td2 Dc6 43. Pfd4 Dc7 44. Kg2 Pd6 45. Pe3 Pe4 46. Tc2 Db7 47. Kg1 Lxd4.