Schaken in 42 dorpen

Alsof er niets is veranderd. Voor de derde ronde van het West-Fries kampioenschap zijn de deelnemers te gast bij De Pionier, schaakclub uit Abbekerk. In dezelfde knusse speelzaal, net als in voorgaande jaren.
De Pionier is opgericht in 1989. Verschillende vrienden en bekenden schaken thuis tegen elkaar. Ze willen een vereniging beginnen en vinden eerst onderdak in Midwoud en later in Benningbroek. In het café aldaar zorgen in een belendend zaaltje biljarters voor het nodige rumoer. Als de nieuwe eigenaar de schaakruimte een andere functie wil geven, verhuist De Pionier naar ’t Bonte Paard in Abbekerk.
In december 2013 wordt de huurder echter mat gezet: hij gaat failliet. Het lijkt erop dat de laatste gambieten zijn gespeeld. Maar de redding is dichtbij. Laura en Marjolein, dochters van de eigenaren Cor en Thea Verhart, nemen de exploitatie over. Met de hulp van familie en vrienden knappen ze het etablissement aan de Dorpsstraat op en het sfeervolle interieur, wel in een moderner jasje, keert terug. Alsof er niets is veranderd. Ook De Pionier kan blijven zitten. Het schaken in het pittoreske plaatsje blijft bestaan.
U heeft de namen van drie West-Friese dorpen gelezen: Abbekerk, Benningbroek, Midwoud. Gemeenschappen van amper duizend zielen, maar wel in het bezit van een schaakclub. In West-Friesland en de Kop van Noord-Holland wordt de schaaksport al zo’n tweehonderd jaar – ene T.S. uit Abbekerk stuurt in 1866 oplossingen in van probleemstellingen in de schaakrubriek van de Schager Courant – beoefend. Het organiseren van wedstrijden en het oprichten van verenigingen begint globaal aan het einde van de negentiende eeuw. Natuurlijk in de grote steden (Alkmaar, Enkhuizen, Den Helder, Hoorn, Medemblik, Schagen), waar veel meer mensen wonen. Maar ook in de plattelandsdorpen wordt het schaakbord snel gepakt.
Zullen we een rijtje opnoemen? Aartswoud, Andijk, Anna Paulowna, Bergen, Berkhout, Bovenkarspel, Breezand, Dirkshorn, Grootebroek, Hippolytushoef, Hoogkarspel, Hoogwoud, Julianadorp, Koedijk, Kolhorn, Middenmeer, Nibbixwoud, Nieuwe Niedorp, Obdam, Den Oever, Oostwoud, Opperdoes, Petten, Schoorl, Sint Maarten, Sint-Pancras, Slootdorp, Spanbroek, Spierdijk, Twisk, Ursem, ’t Veld, Venhuizen, Warmenhuizen, Wervershoof, Westerland, Westwoud, Wieringerwaard, Wieringerwerf, Winkel, Wognum en Zwaag. Liefst 42 dorpen, in een halve provincie, die een schaakclub hebben of hebben gehad. O ja, op Texel schaakten en schaken ze ook.
Een van de leuke aspecten van het West-Fries schaakkampioenschap is het spelen op verschillende locaties. Iedere ronde bij een andere club. Medemblik heeft geen schaakclub meer, dus de stedelijke uitstapjes blijven beperkt tot Hoorn (Caïssa-Eenhoorn) en Enkhuizen (KTV). Vijf keer trekken we de ‘binnenlanden’ in, naar Attaqueer, Degoschalm (ontstaan uit een fusie tussen Degona – Denk Goed Na – en De Schalmloper), De Groene Zes, De Pionier en Schaaklust. Dan spelen we in respectievelijk Nibbixwoud, Westwoud, Bovenkarspel, Abbekerk en Andijk.
Zal de goede oude tijd nog eens terugkeren? Of moeten we, de Nederlandse schaakwereld, het anders aanpakken? ’t Bonte Paard in Abbekerk heet tegenwoordig Het Nieuwe Bonte Paard en misschien moeten de schaakbestuurders eens gaan denken aan de Nieuwe Competitie. In alle (negen) vierde klassen van de Noordhollandse Schaakbond wordt voor het eerst met viertallen gespeeld. Lekker gemakkelijk. Alle spelers van een team kunnen met één auto op pad voor een uitwedstrijd. Heel veel dorpen hebben woonzorgcomplexen en is het niet mogelijk om binnen die gemeenschappen nieuwe schaakverenigingen op te richten en deel te laten nemen aan de competities van de regionale bonden. De partijen kunnen overdag worden gespeeld. Met een beetje goede wil moet het toch lukken om weer in 42 dorpen te schaken.
Over anders aanpakken gesproken. De Pionier heeft traditiegetrouw op tweede paasdag (dit jaar 21 april) het ‘Anders dan anders’-toernooi. Elke deelnemer speelt negen partijen en krijgt in elke ronde een ander tempo. Van 13.00 tot 18.00 uur, dan wordt er weer geschaakt in Het Nieuwe Bonte Paard.

Ronald Ritsema – Peter Holscher 0-1
Het lenteveteranenkampioenschap van de Noordhollandse Schaakbond is op 5 maart van start gegaan. Op zeven opeenvolgende woensdagmiddagen spelen een kleine negentig 55-plussers in het Hoornse verpleeghuis Lindendael tegen elkaar. De dag voor de derde ronde van de West-Friese titelstrijd komt Peter Holscher in het Hollands remise overeen met Jan Rot en nu tegen mede-grootmacht Ronald Ritsema, kiest hij voor dezelfde verdediging.
De strijd ontwikkelt zich evenwel gunstig voor de witspeler. Hij heeft een iets betere stelling, onder anderen dankzij een sterke loper op de diagonaal a8-h1. Ronalds koningspaard waant zich op een concours hippique en na zeven fraaie sprongen is er veel geruild en een pion voorsprong. Maar Peter maakt jacht op de witte e4-pion, een vrijpion. In een paardlopereindspel haalt hij de koning erbij als derde aanvalsstuk. De topper krijgt een abrupt einde als wit na een paardvork met schaak zijn loper zal verliezen.
1. d4 f5 2. g3 Pf6 3. Lg2 g6 4. Pf3 Lg7 5. c4 d6 6. b4 c6 7. Lb2 0-0 8. Pbd2 a5 9. a3 Ld7 10. 0-0 Db6 11. Db3 Kh8 12. Lc3 axb4 13. axb4 Txa1 14. Txa1 Pa6 15. Ta3 Ta8 16. b5 cxb5 17. La5 Dc6 18. Pg5 d5 19. Pf7+ Kg8 20. Pe5 bxc4 21. Pxc6 cxb3 22. Pxe7+ Kf7 23. Pxd5 Lc6 24. Pxf6 Lxf6 25. Pxb3 Lxg2 26. Kxg2 Pc7 27. Lb4 Txa3 28. Lxa3 b6 29. f3 Pb5 30. Lb2 Pd6 31. Pd2 Lg5 32. Pb1 Le3 33. Pa3 Ke6 34. Pc2 Ld2 35. Kf2 Kd5 36. Pe3+ Lxe3+.

Wilko van der Gracht – Jaap Gorter 1-0
Net als een jaar geleden treffen Wilko van der Gracht en Jaap Gorter elkaar, met dezelfde kleuren, in de derde ronde. De uitslag blijft ook hetzelfde, maar het partijverloop ziet er heel anders uit. Geen gewaagde 8. … Dxb2 van de routinier uit Andijk die ditmaal zijn stukken lange tijd achter de pionnen houdt.
Pas op de 21e zet wordt voor de eerste keer geslagen. Het witte materiaal staat wat actiever opgesteld dan het zwarte dat allemaal op de zevende en achtste rij is geplaatst. Beetje bij beetje voert Wilko de druk op. De betere samenwerking van zijn stukken lijkt winst op te leveren, als hij de verdediger van een ongedekt paard op a7 wil verjagen. Jaap geeft de kwaliteit, maar staat niet veel later toch een loper achter.
Pas in het eindspel komen de Andijker dame en toren tot leven. De witspeler laat zich niet verrassen. Een aardige actie is het inruilen van zijn dame voor twee stukken, waardoor zwart verder moet met een eenzame vorstin en zijn opponent een toren en een sterk loperpaar heeft. Zeven zetten later wordt de kracht van dat trio duidelijk.
1. d4 d5 2. Pf3 e6 3. e3 f5 4. Ld3 Pf6 5. b3 c6 6. Lb2 Ld6 7. Pe5 0-0 8. 0-0 De7 9. c4 a5 10. f3 Pa6 11. Pd2 Ld7 12. De2 Pb4 13. Lb1 Tae8 14. Lc3 Lc7 15. Kh1 Lc8 16. a3 Pa6 17. Ld3 Pb8 18. De1 Pfd7 19. Pb1 b6 20. b4 Df6 21. f4 dxc4 22. Pxc4 axb4 23. axb4 Dd8 24. Pbd2 c5 25. bxc5 bxc5 26. Lc2 Pc6 27. La4 cxd4 28. exd4 Pdb8 29. Pe5 Dd5 30. Lb3 Dd8 31. Pdf3 Ld6 32. La4 Dc7 33. Tc1 Lxe5 34. dxe5 Da7 35. Ta1 Db6 36. Tb1 Da7 37. Lb3 Td8 38. Lc4 Dc5 39. De2 Tfe8 40. Tfc1 De7 41. Lb5 Ld7 42. Pg5 h6 43. Pf3 Tc8 44. Df2 Da3 45. Pd2 Pa7 46. Pc4 Txc4 47. Lxc4 Pbc6 48. Ta1 Df8 49. Txa7 Pxa7 50. Dxa7 Lc6 51. Db6 Le4 52. Lxe6+ Kh7 53. Lc4 Tb8 54. Dd6 De8 55. h3 Td8 56. Db6 Dh5 57. De3 Dg6 58. Lf1 Td3 59. Dxd3 Lxd3 60. Lxd3 Dg3 61. Lxf5+ g6 62. Lb1 Dxf4 63. Te1 Dc4 64. La1 Db4 65. Tg1 Da5 66. e6 Dxa1 67. Lxg6+.

Piet Reus – Bas Dudink ½-½
Voor het derde jaar op rij neemt Piet Reus het met wit op tegen Bas Dudink. De onderlinge tussenstand is 1½-½ (dankzij zijn winstpartij van vorig seizoen), maar in een Weense partij verzuimt zwart om die score gelijk te trekken.
Als de ontwikkeling van beiden nog niet is voltooid, staat Bas een pion voor. Daar komt redelijk vlot een tweede bij, terwijl hij in een stelling met veel ruimte over het loperpaar beschikt en Piet een loper met paard heeft. Bovendien staan alle torens nog op het bord.
In het eindspel zijn de zware stukken nog steeds aanwezig en bokst een Andijker paard op tegen een Hoornse loper. Dat tegenstribbelen levert succes op. De twee houden na een afruil een toren over, maar zwart kijkt nu tegen losse pionnen aan en wit heeft ze verbonden op de g- en h-lijn. Het materiële evenwicht is volledig hersteld. Kort erop blijft er nog één pion over, die op h4 van de witspeler. Bas kan die niet met zijn toren nemen vanwege een matdreiging met Th8, aangezien Piet de oppositie heeft met zijn koning op f5 tegen de zwarte vorst op h5. Dan blijft slechts zetherhaling over.
1. e4 Pf6 2. Pc3 e5 3. f4 d5 4. fxe5 Pxe4 5. Df3 Pxc3 6. bxc3 Dh4+ 7. g3 De4+ 8. Dxe4 dxe4 9. d4 exd3 10. cxd3 Pc6 11. d4 b6 12. Lb5 Ld7 13. a4 a6 14. Lc4 Pxe5 15. Lb3 Pd3+ 16. Ke2 Pxc1+ 17. Txc1 Ld6 18. Pf3 0-0-0 19. Kf2 f6 20. a5 b5 21. c4 Lb4 22. cxb5 Lxb5 23. Le6+ Kb7 24. Tb1 Lxa5 25. d5 Lb6+ 26. Kg2 c6 27. Thd1 cxd5 28. Lxd5+ Lc6 29. Lxc6+ Kxc6 30. Tdc1+ Kb7 31. Tc4 Ka7 32. Tc6 Tb8 33. Ta1 Thc8 34. Te6 Tc4 35. Kh3 a5 36. Ph4 Tb7 37. Pf5 Tb4 38. Pe7 Ka6 39. Pc6 Tb5 40. Te8 Tc7 41. Te6 Kb7 42. Tc1 Lc5 43. Pd8+ Kc8 44. Te8 Kd7 45. Tg8 Tb6 46. Txg7+ Kxd8 47. Txc7 Kxc7 48. Txc5+ Kd6 49. Txa5 Ke6 50. Th5 Tb7 51. Kg4 Tb4+ 52. Kf3 Tb7 53. g4 Tb3+ 54. Ke2 Tb7 55. h3 Tg7 56. Kf3 Kf7 57. Kf4 Kg6 58. Tc5 Ta7 59. Tc4 h5 60. gxh5+ Kxh5 61. Kf5 Ta5+ 62. Kxf6 Ta3 63. h4 Th3 64. Kf5 Tf3+ 65. Ke5 Th3 66. Kf5 Tf3+ 67. Ke6 Th3 68. Kf5 Tf3+.

Jasper Seelemeijer – Rik Slaman 0-1
In de afgelopen twee edities van het West-Fries kampioenschap was Jasper Seelemeijer na vijf ronden koploper, maar dat zit er dit keer niet in. Tegen Rik Slaman delft hij voor de tweede maal op rij het onderspit en heeft twee punten achterstand op de ongeslagen ranglijstaanvoerder Peter Holscher.
Al in de opening komt zwart op groot voordeel. Hij wint een stuk en offert de kwaliteit en kan sterk vervolgen met 11. … Dh4+. De dame blijft een veld eerder steken, waarna wit zich aan de druk ontworstelt. Na onder anderen dameruil heeft hij de kwaliteit en een sterk loperpaar, maar ook vier losse pionnen. Zwart moet zijn damevleugel nog ontwikkelen en beschikt over zes pionnen, in drie groepjes van twee.
Daar blijft weinig van over. Rik raakt zijn pionnenvoorsprong kwijt, staat positioneel minder en heeft kwaliteitsachterstand. Met de wispelturigheid van de partij is het dan nog niet gedaan. Op zijn beurt kiest Jasper niet voor de sterkste voortzetting en dat kost hem de kwaliteit.
Als beide spelers nog een toren en een pion hebben, ziet het er remise-achtig uit. Ze willen alletwee de pion naar de overkant brengen. Wit blijft op de volle winst spelen en probeert de mataanval van zijn koning in de oppositie op de zesde rij en de beslissende torenzet op de achtste rij. Daar trapt zwart niet in. Even later gaat zijn opponent in de fout en kan de promotie van de zwarte h-pion niet meer voorkomen.
1. d4 e6 2. c4 f5 3. e4 fxe4 4. f3 d5 5. Pc3 Lb4 6. Lf4 Pf6 7. fxe4 0-0 8. Pf3 Pxe4 9. Le5 Pxc3 10. Db3 Txf3 11. gxf3 Dg5 12. bxc3 De3+ 13. Le2 Lxc3+ 14. Kf1 Lxd4 15. Dxe3 Lxe3 16. Lxc7 d4 17. Tb1 Pc6 18. Ld3 e5 19. h4 b6 20. Ke2 Le6 21. Tb2 Tc8 22. Ld6 Td8 23. c5 Pa5 24. Lc7 Tc8 25. cxb6 axb6 26. Txb6 Txc7 27. Txe6 Pb7 28. Txe5 Pc5 29. Lc4+ Kf8 30. Tb1 Pd7 31. Tf5+ Ke7 32. Tf7+ Kd6 33. Ld3 Ta7 34. Tb2 Ta3 35. Txg7 Pe5 36. Le4 d3+ 37. Kxe3 Pc4+ 38. Kd4 Pxb2 39. Tg2 Txa2 40. Lxd3 Ta4+ 41. Ke3 Pxd3 42. Kxd3 Txh4 43. Ke3 h5 44. f4 Th3+ 45. Ke4 h4 46. Kf5 Tg3 47. Th2 h3 48. Kf6 Kd7 49. f5 Ke8 50. Te2+ Kf8 51. Ta2 Kg8 52. Ta8+ Kh7 53. Kf7 h2.

Rob Bijpost – Peter van der Schee 0-1
De b4-opening brengt Rob Bijpost in de derde ronde geen geluk. Hij hield er oud-West-Fries kampioen Jaap Gorter op remise mee, maar Peter van der Schee – de titelhouder van 2009 – verovert wel het volle punt.
Het middenspel begint met voorsprong voor zwart die zijn extraatje (vrijpion op c4) hardnekkig verdedigt. Hij creërt een sterke pionnenmeerderheid op de damevleugel, maar zet zijn toren op a8 in de penning. Met de kwaliteit minder gaat de GZ’er richting het eindspel. Wit staat dameruil toe die niet goed voor hem uitpakt. Peter kan een – mogelijk vervelende – vrijpion op d5 opruimen om daarna al zijn aandacht te besteden aan zijn sterkste punt: de pionnenovermacht op de a-, b- en c-lijn.
Ondertussen is de zwarte monarch naar de damevleugel geslopen om de opmars te ondersteunen. Twee torens gaan van het bord en na een ruil van de a-pionnen kan Rob promotie niet voorkomen. De partij is begonnen bij een witte pion op b2 en eindigt bij een zwarte pion op b2.
1. b4 e5 2. a3 d5 3. e3 Ld6 4. c4 c6 5. Lb2 Pf6 6. Pf3 De7 7. Le2 0-0 8. 0-0 Lg4 9. d4 Lxf3 10. Lxf3 dxc4 11. dxe5 Lxe5 12. Dc2 Lxb2 13. Dxb2 Pbd7 14. Pd2 Pe5 15. Le2 b5 16. Pf3 Pfd7 17. Pd4 Df6 18. Ta2 Pb6 19. Ld1 a6 20. Da1 Tfc8 21. Lc2 c5 22. bxc5 Txc5 23. Dc3 Pc6 24. Le4 Pa4 25. Da1 Pxd4 26. exd4 Tcc8 27. Lxa8 Txa8 28. Te1 g6 29. Tae2 Kg7 30. d5 Dxa1 31. Txa1 Td8 32. Td2 Td6 33. Kf1 Pc5 34. Tdd1 Pd3 35. Ta2 Txd5 36. Tad2 Kf6 37. g3 a5 38. Ke2 Te5+ 39. Kf1 Tc5 40. Ke2 Te5+ 41. Kf1 Ke6 42. Te2 Kd5 43. Txe5+ Kxe5 44. Tb1 b4 45. axb4 axb4 46. Ta1 Kd4 47. Ke2 Kc3 48. Ta7 b3 49. Txf7 b2.

Fred Avis – Co Buysman 0-1
Net als Peter Holscher grijpt Fred Avis terug op een opening die hij in het NHSB-lenteveteranenkampioenschap heeft gespeeld. Dat gebeurde in de eerste ronde tegen Schaaklust-routinier Dirk Mantel (31 keer deelnemer aan het WFK).
Clubgenoot Co Buysman heeft die partij bestudeerd. ,,Toevallig heb ik deze week het boek ‘Uit het leven van Dik Trompovsky’ gelezen’’, zegt hij. De strijd gaat lang gelijk op. Zwart gaat enigszins mee in het avontuurlijke spel dat Fred vaak op het bord legt. Zo kiest hij bewust voor een dubbelpion op de f-lijn en rokeert ondanks de half open g-lijn kort.
Toch komt wit positioneel beter te staan. Op de damevleugel liggen er kansjes, terwijl h6 een zwak punt in de zwarte verdediging is. Maar zwart houdt de voorzitter van de NHSB met een actief damepaard bezig. Zeven keer springt het naar een veld, veelal om zijn opponent tot bepaalde zetten te dwingen. De laatste sprong is beslissend: een aanval op de witte vorstin. Fred mist die, als er een paardvork op twee zwarte torens in de lucht hangt. Om met de vader van Dik Trom te spreken: ,,Het is een bijzondere zet en dat is het.’’
1. d4 Pf6 2. Lg5 d5 3. Pf3 Pbd7 4. c4 dxc4 5. Pc3 h6 6. Lh4 c6 7. e3 Pb6 8. Pe5 Lf5 9. a4 e6 10. a5 Pbd5 11. Lxf6 gxf6 12. Pxc4 Lb4 13. Db3 De7 14. Le2 Lg6 15. 0-0 Lxc3 16. bxc3 0-0 17. Pd2 c5 18. Lf3 cxd4 19. cxd4 Tfd8 20. e4 Pb4 21. Db2 Td7 22. Ta4 Pc6 23. a6 bxa6 24. e5 Tb8 25. Dc3 Pb4 26. exf6 Dd6 27. Pb3 Pd5 28. Pc5 Pxc3.

Lukas Boots – Andrew Weltevreden 1-0
Als regerend clubkampioen van De Pionier speelt Lukas Boots in deze derde ronde een thuiswedstrijd. Twee jaar geleden versloeg hij als zwartspeler Andrew Weltevreden die toen aanvankelijk een overwicht had en kansen kreeg op een beter resultaat.
Zwart geeft nu ten gunste van ontwikkeling een pion, maar na een afruil van enkele lichte stukken heeft het geen voordeel opgeleverd. Vervolgens zet hij veel pionnen, met name op de koningsvleugel, in om wit onder druk te zetten. Er komen echter gaten in de defensie, omdat niet alle stukken verdedigd zijn en er zwakke velden ontstaan. Lukas kan een tweede pion winnen en zelfs een stuk (een paard zonder bescherming). Andrew denkt een toren terug te pakken, maar verspeelt de controle van veld g6 en kan mat in twee niet verhinderen.
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Pf6 4. Pg5 d5 5. exd5 Pa5 6. Lb5+ c6 7. dxc6 bxc6 8. Ld3 h6 9. Pe4 Pd5 10. Pbc3 Le7 11. Pxd5 cxd5 12. Lb5+ Ld7 13. Lxd7+ Dxd7 14. Pg3 0-0 15. d3 f5 16. f4 Pc6 17. 0-0 Lc5+ 18. Kh1 exf4 19. Lxf4 g5 20. Ld2 f4 21. Pe2 d4 22. Pg1 Pe5 23. Dh5 Tf6 24. Lxf4 Taf8 25. Lxe5 Txf1 26. Dg6+.