Pendelen tussen toppartijen

De zevende en laatste ronde van het West-Fries kampioenschap alweer. Maar het is nog niet helemaal afgelopen. Twee partijen zijn uitgesteld en worden in mei gespeeld.
We zijn te gast in Enkhuizen, bij KTV. Kan Tegen Verlies. De club is in 1930 opgericht en wordt regelmatig geroemd om zijn originele naam. Krachtig in al zijn eenvoud en elke vrijdagavond in zaal 1 van De Nieuwe Doelen toegepast.
Schaken in de haringstad doen ze overigens al langer. In het boek ‘Tweehonderdvijftig jaar correspondentieschaak in Nederland’ (van Leo Diepstraten) staat een lijstje van veertig schaakclubs die in de periode 1846-1959 zijn opgericht. Onder anderen is vermeld ‘1848 Schaaksociëteit Enkhuizen’. En op de website van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag – tegenwoordig ‘delpher.nl’ geheten – kun je door miljoenen oude krantenpagina’s bladeren. Zo schrijft het Nieuws van den Dag van 21 september 1909: ‘Te Enkhuizen is eene vereeniging ter beoefening van het schaakspel opgericht.’ Ze heeft waarschijnlijk niet zo lang bestaan, want in de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 31 januari 1912 lezen we: ‘Te Enkhuizen is een Schaakclub opgericht met aanvankelijk 14 leden. De aansluiting bij den Nederlandschen Schaakbond zal later overwogen worden.’
Zo zo, Zuid-Hollandse belangstelling voor het schaken in Enkhuizen. Anno 2014 is dat nog steeds het geval. KTV is dit seizoen verrijkt met de komst van twee nieuwe leden. Daniël Hoenderbos heeft tot deze vrijdagavond van zijn zeven partijen er vijf gewonnen en twee verloren. Gerard Lelieveld staat hoger op de ranglijst, dankzij een score van dertien zeges, vier remises (en negen verliespartijen). En Gerard woont in Den Haag.
Hij neemt het op tegen Vasco Metten, oud-deelnemer aan het West-Fries kampioenschap. Een stelling met dame, toren en een licht stuk plus een pion meer voor de Haagse routinier wordt uitgebouwd naar winst. Zijn veertiende winstpartij dus en in de wandelgangen hoor ik dat Gerard in alle opzichten een aanwinst is. Zo heeft hij KTV’s topspelers Adri Haakman, Arie Karreman en Peter van der Schee verslagen, niet toevallig ook drie voormalige West-Fries kampioenen. De organisatie van het WFK moet het deze editie doen zonder een vertegenwoordiger van KTV, nadat de aangemelde speler vlak voor het begin door familie-omstandigheden heeft afgezegd. Maar de club mag minstens twee leden inzetten en wellicht kunnen we Gerard overhalen in 2015 zich te meten met de West-Friese top. Altijd goed, een nieuw gezicht in het deelnemersveld.
Terwijl de regen met bakken neerkomt op het dak van zaal 1, buigen veertig hoofden zich over de diverse stellingen. In de clubronde van KTV staan vijftien partijen op het programma, voor het West-Fries kampioenschap komen tien spelers in actie. De meeste hebben er zin in, want binnen een half uur zijn al meer dan tien zetten gedaan.
Voor aandachtige toeschouwers wordt het in de loop van de avond pendelen tussen toppartijen en als het middernachtelijk uur nadert, kruipen we op het puntje van de denkbeeldige stoel. Tienvoudig WFK-kampioen Arie Karreman heeft in een paardeneindspel een pionnetje minder dan KTV-voorzitter Marco Groot, ook al een oud-WFK-deelnemer. En in de West-Friese titelstrijd moet Ronald Ritsema winnen van Bas Dudink om zijn laatste kans vast te houden. In een wilde – en spectaculaire – partij kijkt hij lang tegen pion(nen)achterstand aan, maar belandt in een eindspel van toren met paard tegen een toren voor Bas.
Met drie seconden op de klok claimt Bas remise, omdat het in zijn ogen een remise-eindspel is. Ronald beaamt dat het een remise-achtig eindspel is, maar vindt het geen theoretische remise. De partij wordt stilgezet om de strijd tussen de KTV-toppers Marco en Arie niet te storen. Er is het een en ander geslagen en beiden hebben nog een paard over. Maar de preses beschikt ook over twee vrijpionnen. En daar kan Arie zich niet tegen verdedigen.
Ondertussen zijn voor het gevecht op bord 1 van het West-Fries kampioenschap de reglementen erbij gehaald. We komen er niet uit en de afspraak staat dat een uitspraak over de claim wordt uitgesteld. Voor de liefhebbers: de stelling ziet er na 71. Kd8 als volgt uit: wit: Kd8, Tb5; zwart: Kf6, Ta6, Pg5.
Thuisgekomen ga ik googlen. Zo blijkt dat ene Garry Kasparov zo’n eindspel als speler met het stuk minder heeft verloren. En ene Vladimir Kramnik kan in een andere partij ondanks het stuk meer niet tot winst komen. Wij, als simpele schaakzielen met duizend ratingpunten minder, moeten het nu zelf zien op te lossen.

Bas Dudink – Ronald Ritsema nog niet bekend
Vaak spelen Bas Dudink en Ronald Ritsema partijen met een rustige opbouw, maar nu spatten de vonken er meteen vanaf. Op de achtste zet wint wit de b7-pion en nog eens acht zetten later zitten de twee toppers al bijna in het eindspel. De dames zijn geruild; er is veel ruimte op het bord voor de torens en twee lichte stukken van elk.
Bas staat een ietsje beter. Na torenruil krijgen de zwarte stukken een aanvallender rol en is er sprake van evenwicht. In een toreneindspel heeft wit een loper erbij en zwart een paard. De koning van Ronald komt in de witte stelling en wordt zo een derde aanvaller. Wits loper raakt in het nauw en Bas geeft die voor de zwarte pion op a7, waardoor hij over drie vrijpionnen beschikt. Meteen zet zwart daar een succesvolle jacht op in en ontstaat na 47 zetten het eindspel van toren tegen toren met paard.
Met de volgende 24 zetten dwingt Ronald de witte monarch van het midden van het bord naar de achtste rij. Al de hele avond heeft wit veel tijd geïnvesteerd in belangrijke stellingen en met nog drie seconden op de klok, als zwart op het punt staat te moeten bewijzen dat hij zijn doelstelling winnend kan afsluiten, komt Bas met de remiseclaim. Ronald heeft dan nog een kleine veertien minuten over.

Bas Dudink – Ronald Ritsema nog niet bekend

Piet Reus – Peter van der Schee 0-1
In de vijfde ronde zat Piet Reus heel dicht bij een succesvolle aanval op de koppositie. De partij tegen Peter Holscher leverde echter remise op, waardoor Peter ranglijstaanvoerder bleef. Piet redde het vervolgens niet tegen clubgenoot Jaap Gorter en delft nu ook het onderspit tegen Peter van der Schee.
Hij mist op de negende zet het doorschuiven van de zwarte e-pion. Wit heeft lichte stukken op c3 en e3 staan en na 9. … e5 kan Peter met zijn d-pion een vork plaatsen. Als compensatie neemt de Schaaklust-routinier twee pionnen mee en hij zadelt zijn opponent met een dubbelpion op de f-lijn op. Zwart wint echter snel een pion terug, vereenvoudigt de stelling en heeft in een toreneindspel een actief paard extra.
Dat verovert een tweede pion en dan ziet het er voor Piet heel somber uit. Na ruil van de laatste torens speelt Peter kundig zijn overwicht uit en staakt wit het verzet als zijn laatste pionnen dreigen te vallen. De GZ’er zal in ieder geval bij de eerste vier eindigen en behaalt zijn beste eindklassering sinds het veroveren van de titel in 2009.

Piet Reus – Peter van der Schee 0-1

Rik Slaman – Carlo Oud 1-0
Ook Rik Slaman kan terugzien op een goed toernooi. Met zijn overwinning op WFK-debutant Carlo Oud brengt hij zijn eindtotaal op vier punten. Twee winstpartijen, vier remises en alleen verlies in de vierde ronde tegen Piet Reus.
Aan het eind van de opening verovert wit een centrumpion. Na achttien zetten zitten de twee al bijna in het eindspel. Ze hebben een toren met voor de witspeler een paard en voor zwart een loper. Het extraatje voor Rik zet nog geen zoden aan de dijk, want hij kijkt ook tegen dubbelpionnen op de b- en e-lijn aan. Die laatste wordt via een ruil van de lichte stukken opgelost en beetje bij beetje krijgt wit een betere stelling. Hij kan zijn koning naar het centrum spelen, terwijl Carlo’s vorst een passievere functie heeft.
Bij de eerste tijdcontrole staan er nog dertien pionnen op het bord. Na veel gemanoeuvreer zijn er vier overgebleven: drie witte vrijpionnen op de koningsvleugel en een zwarte op de c-lijn, waar ook Riks monarch op staat. Die stelling is niet te verdedigen voor zwart die het in zijn eerste West-Fries kampioenschap bepaald niet slecht heeft gedaan.

Rik Slaman – Carlo Oud 1-0

Andrew Weltevreden – Rob Bijpost 0-1
Rob Bijpost is de enige deelnemer die dit kampioenschap nog geen winstpartij heeft geboekt. Op de valreep lukt het, tegen Andrew Weltevreden, toch.
In een Siciliaan rokeren beiden op de dertiende zet kort. Zwart is zijn g-pion kwijtgeraakt aan een ruil op f6 en lijkt in het nadeel, maar wit probeert op de damevleugel wat druk uit te oefenen en dan valt het wel mee. Daar krijgt Rob de mogelijkheid om zijn toren te geven voor twee lichte stukken en ineens ook valt die druk weg.
De rollen zijn omgedraaid. Nu neemt de Aartswoud-routinier het initiatief en geeft zijn opponent geen kans op tegenspel. Hij heeft al zijn stukken op de koningsvleugel geposteerd; die is met open en half open lijnen een ideaal terrein voor aanvalskansen. Nog voor de eerste tijdcontrole beseft Andrew dat de nederlaag niet te voorkomen is.

Andrew Weltevreden – Rob Bijpost 0-1

Lukas Boots – Gerard Beerepoot 1-0
Voor Lukas Boots verloopt de slotronde eveneens voorspoedig. Door de zege op Gerard Beerepoot, de tweede WFK-debutant, verlaat hij de laatste plaats.
Wit stelt zijn stukken in een Gesloten Siciliaan goed op. Hij heeft wat meer mogelijkheden op soepeler spel dankzij het bezit van open en half open lijnen en betere velden. Vooral de dameloper van Gerard speelt een belangrijke rol. Die blijft lang op het beginveld staan, waardoor de zwarte a-toren al even lang niet meedoet.
Na dameruil kijkt Lukas naar prachtige open lijnen en diagonalen voor zijn torens en lopers. Die beperken de mogelijkheden voor zwart. Als wit twee pionnen op de damevleugel opruimt en daar dan zelf over twee vrijpionnen beschikt, ziet de Attaqueerder in dat het einde verhaal is.

Lukas Boots – Gerard Beerepoot 1-0