Hoe zit het met het denken?

De tweede ronde van het West-Fries kampioenschap speelt zich in een Sotsji-temperatuur af. In de grote zaal van het Vereenigingsgebouw in Bovenkarspel is het wat frisjes, omdat de verwarming niet werkt. Er is de afgelopen tijd veel energie gestoken in een verbouwing die bijna is afgerond.
In de zaal met de bar staan vier biljarttafels, waarop in een aangename temperatuur vele caramboles worden gemaakt. Voor de leden van thuisclub De Groene Zes staat, in de eigen speelzaal, een avond met rapidpartijen op het programma. En wij, de zestien deelnemers van het WFK, kunnen ongestoord onze zetten doen. Na een paar uur worden we getrakteerd op bitterballen. Die lijken nog lekkerder te smaken dan gebruikelijk.
Tussen twee partijen door – de vrijdagse tegen Lukas Boots en de donderdagse tegen Piet Reus – lees ik de wekelijkse column van René Diekstra in het Noordhollands Dagblad. Op maandag 17 februari vraagt de psycholoog en hoogleraar zich af of wij, de mensen, nog wel in vooruitgang moeten geloven. Heeft de ontwikkeling in muziek, kunst, literatuur zijn hoogtepunt bereikt? In het verlengde daarvan schrijft hij: ,,Hoe zit het met het denken?’’
En die zin zet mij weer aan het denken. Het alledaagse leven staat in het teken van de Olympische Winterspelen, waar in veel disciplines topsport wordt bedreven. Nederland is in het schaatsen oppermachtig, met een record aantal medailles als resultaat. De hegemonie wordt aangetoond door de tien kilometer, waarop de ene na de andere buitenlandse concurrent zich heeft afgemeld. Afschaffen dat eentonige en saaie onderdeel, zo is de strekking van de daaropvolgende discussie.
In de sportwereld wordt lang niet altijd goed nagedacht en is kortzichtigheid vaak troef. Stoppen met de 10.000 meter, omdat Oranje domineert? Dan kunnen we ook stoppen met het Champions League-voetbal, omdat de beker toch wel naar een Spaanse of Italiaanse club gaat. Dan kunnen we ook stoppen met de korte afstanden in de atletiek (een prooi voor atleten uit Jamaica) en met de lange afstanden (altijd gewonnen door Kenianen en Ethiopiërs.
Het internationale schaken werd ooit gedomineerd door topspelers uit de Sovjet Unie. Geen seconde hebben de schakers in andere landen eraan gedacht om te stoppen. En wat is er daarna gebeurd? Nederland leverde topspelers (Jan Timman), India (Viswanathan Anand), Bulgarije (Veselin Topalov) en veel andere landen ook; de huidige wereldkampioen komt uit Noorwegen.
We blijven dichter bij huis. Arie Karreman heeft tien keer het West-Fries kampioenschap gewonnen. Er is nooit overwogen om dan maar te stoppen. Na zijn laatste titel, in 1986, greep Dimitri Reinderman de macht en de volgende 26 edities leverden zestien verschillende winnaars op. In alfabetische volgorde: Rob Bijpost, Ron Deen, Jeroen Edeling, Jaap Gorter, Wilko van der Gracht, Adri Haakman, Nico Hauwert, Marc Helder, Rob van den Heuvel, Peter Holscher, Peter van der Schee, Willem Meyles, Wouter Waagmeester, Peter van Waert, Joost Wempe en Ton Wessels. Veel regionale topspelers en hier en daar een outsider. Sensationale winnaars en sensationele evenementen. Hoe vaak zal het gebeuren dat je op een zevenrondig toernooi met vijf punten ongedeeld op de eerste plaats kan eindigen zoals in 2012? Gelukkig zijn we nooit gestopt en dat brengt ons bij de tweede ronde van het huidige West-Fries kampioenschap.

Lukas Boots – Co Buysman ½-½
We beginnen met een nakomertje. Door het afzeggen van Lourens van Veelen gaat de organisatie op zoek naar een invaller en die is lastig te vinden. Om niet te veel gratis punten uit te delen maakt ze een noodsprong en neemt Co Buysman plaats op de lege stoel. Hij gaat van start met zwart tegen Lukas Boots, vertegenwoordiger van De Pionier en actief in de clubcompetitie van Aartswoud.
Daarom wordt de partij, op Valentijnsavond, in het Huis van Egmond in Hoogwoud gespeeld. Mede-organisator Nico Weel komt langs, in gezelschap van deelnemer Rik Slaman. Die krijgt een déjà vu-gevoel. Lukas is WFK-debutant in 2012 en treft met wit als laatste opponent van dat kampioenschap Rik. Co heeft die partij, gewonnen door de zwartspeler, uitgebreid bestudeerd en zijn strijd tegen Lukas krijgt dan ook een Frans karakter.
De eerste tien zetten zijn identiek aan Lukas Boots-Rik Slaman (WFK 2012). Wit geeft een centrumpion voor ontwikkeling, maar de zwarte stelling ziet er goed uit. Op de dertiende zet kiest zwart echter niet voor het beste vervolg. Het betekent een snel einde van de partij. Lukas dreigt na 14. Pb5 met een vork op c7 die de kwaliteit oplevert. Co kan dat verlies voorkomen door de open c-lijn te sluiten (14. … Lc6), waarop wit het paard terughaalt om de loper aan te vallen. Zwart overweegt nog even om de pion voorsprong terug te geven. Het nadeel is dat zijn opponent dan baas blijft op de open c-lijn en over een sterk loperpaar beschikt. Dat wil zwart niet en enkele minuten later verschijnt voor de derde maal dezelfde stelling op het bord.
1. e4 e6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. c3 Pc6 5. Pf3 Db6 6. Ld3 Ld7 7. 0–0 cxd4 8. cxd4 Pxd4 9. Pxd4 Dxd4 10. Pc3 Db6 11. Ld2 Pe7 12. Tc1 Pg6 13. Te1 Dd8 14. Pb5 Lc6 15. Pd4 Ld7 16. Pb5 Lc6 17. Pd4 Ld7 18. Pb5 Lc6.

Bas Dudink – Wilko van der Gracht ½-½
Na één ronde zijn er vier winnaars en die zitten in Bovenkarspel tegenover elkaar. Bas Dudink schuift in de Sämisch-variant van het Konings-Indisch zijn d-pion door, terwijl Wilko van der Gracht dat doet met zijn b-pion. Wit groepeert zijn stukken in de omgeving van het centrum, maar moet wel zwarts activiteit op de damevleugel in de gaten houden. Zwart heeft op zijn beurt een achtergebleven pion op d6.
Een paardruil op h5 kost Wilko een dubbelpion op de h-lijn. Ook de dames en de zwartveldige lopers belanden in de doos en dan zitten er weinig dreigingen meer in de stelling. Niet veel later tekenen beide spelers de vrede.
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.f3 0-0 6.Pge2 c5 7.d5 a6 8.Le3 b5 9.Dd2 b4 10.Pd1 e6 11.Pg3 exd5 12.cxd5 Te8 13.Le2 Pbd7 14.0-0 a5 15.Pf2 Pb6 16.Tac1 Pa4 17.Pd1 Ld7 18.Te1 Tb8 19.Lc4 Pb6 20.Le2 a4 21.Pf2 Ta8 22.Lf4 Pc8 23.Lg5 De7 24.Lf1 Df8 25.Df4 Ph5 26.Pxh5 gxh5 27.Lf6 Lxf6 28.Dxf6 Dg7 29.Dxg7+ Kxg7 30.e5 Lf5 31.Ld3 Lg6.

Peter Holscher – Jasper Seelemeijer 1-0
Ook Peter Holscher en Jasper Seelemeijer hebben hun eerste partij gewonnen. Een jaar geleden waren ze na drie ronden de koplopers en namen ze het vervolgens in Westwoud tegen elkaar op. Die topper eindigde in remise en net als toen houden ze nu weer al het materiaal lang op het bord. Met 21. … exf4 wordt voor het eerst geslagen; twee zetten later dan vorig seizoen.
In 2013 brak Jasper de koningsstelling van Peter open. Opnieuw zijn de pijlen gericht op die flank, maar de zwarte stukken hebben weinig bruikbare velden. Alle witte stukken werken goed samen; zwarts toren op a8 bijvoorbeeld staat lang buitenspel en komt pas rond de eerste tijdcontrole tot leven. Die is dan een voorpost bij een aanval via de damevleugel.
De beslissing valt na 42. Dg4. Veld g7 is al enige tijd een kwetsbaar punt en Peter dreigt nu de pion op h6 te slaan. Jaspers antwoord (42. … Tf7) plaatst toren en koning op dezelfde diagonaal en de witte aanval levert stukwinst op. Als de dames en van elk een toren worden geruild, kan zwart zijn verdediging niet meer overeind houden.
1.d4 Pf6 2.g3 e6 3.Lg2 Le7 4.c4 d6 5.Pc3 Pbd7 6.Pf3 e5 7.0-0 0-0 8.b3 Te8 9.Dc2 c6 10.h3 Dc7 11.Le3 Pf8 12.Tad1 Pg6 13.d5 Ld7 14.Lg5 c5 15.e4 a6 16.Pe1 h6 17.Le3 b5 18.Pd3 b4 19.Pe2 Dc8 20.Kh2 Ph7 21.f4 exf4 22.Pexf4 Phf8 23.Ph5 f6 24.Dd2 Ph7 25.Phf4 Pe5 26.Pxe5 fxe5 27.Pg6 Dd8 28.Df2 Lf6 29.Df3 a5 30.Dh5 a4 31.Ph4 Tf8 32.Pf5 Lxf5 33.Txf5 axb3 34.axb3 De8 35.De2 Ta3 36.Td3 Da8 37.Tf2 Da7 38.h4 Ta8 39.Lh3 Pf8 40.Df3 Ph7 41.Lf5 Tf8 42.Dg4 Tf7 43.Le6 Pf8 44.Txf6 Pxe6 45.Txe6 Ta2+ 46.Kh3 Tf1 47.Dg6 Dd7 48.Kg4 Tf6 49.De8+ Dxe8 50.Txe8+ Kf7 51.Te6 Txe6 52.dxe6+ Kxe6 53.Ld2 Ta7 54.Kh5 Tf7 55.Kg6 Ke7 56.g4.

Gerard Beerepoot – Ronald Ritsema 0-1
De grootste verrassing in de eerste ronde is de remise van Gerard Beerepoot tegen Piet Reus en ook tegen titelkandidaat Ronald Ritsema doet de speler van Attaqueer het lang prima. Hij staat wel onder druk, omdat zwart positioneel een betere stelling heeft. De clubkampioen van Caïssa-Eenhoorn neemt de half open c-lijn in bezit en zijn pionnenstructuur is solider. Dat levert zwart na een flinke afruil pionwinst op, al is hij er nog niet.
In een dame-eindspel staan alle witte pionnen op de zwarte velden en beschikt Ronald nog over een witveldige loper en Gerard over een paard. Handig manoeuvrerend in de witte stelling vindt zwart daar de beste velden om zijn overgebleven stukken optimaal te laten samenwerken. Een tweede sensatie van de Attaqueer’der blijft daardoor uit.
1.d4 e6 2.Pc3 d5 3.e3 c5 4.Pf3 Pc6 5.a3 b6 6.Le2 Pf6 7.b3 Le7 8.Lb2 0-0 9.0-0 Lb7 10.Te1 Tc8 11.Lb5 Dc7 12.Lxc6 Lxc6 13.Pe5 Tfd8 14.De2 Le8 15.Dd2 a6 16.Tac1 b5 17.f3 Ld6 18.Pe2 cxd4 19.exd4 Db6 20.Pg3 Tc7 21.De3 Tdc8 22.c3 Pd7 23.Pxd7 Txd7 24.f4 Dd8 25.Pe2 De7 26.b4 Ta7 27.Kh1 Dc7 28.g3 Dc4 29.Pg1 Ld7 30.Pf3 a5 31.Pe5 Dc7 32.h4 Dd8 33.Te2 Tac7 34.Dd3 axb4 35.axb4 Lxb4 36.cxb4 Txc1+ 37.Lxc1 Txc1+ 38.Kh2 Le8 39.Tc2 Txc2+ 40.Dxc2 f6 41.Pf3 h5 42.Pd2 Da8 43.Dc3 Lg6 44.Kg2 Kh7 45.Kf2 Da4 46.Ke3 Dd1 47.Kf2 Lf5 48.De3 Dc2 49.Kg1 Db2 50.Pb3 Le4.

Jaap Gorter – Lukas Boots 1-0
In het al eerder genoemde WFK-jaar 2012 verbaast Lukas Boots, dan debutant in het sterke gezelschap, vriend en vijand door in de tweede ronde Jaap Gorter te verslaan. Nu speelt hij weer met zwart tegen de routinier die vier West-Friese titels achter zijn naam heeft staan.
Jaap laat zich geen tweede keer verrassen. Hij kiest voor het Spaans in plaats van het Engels en rokeert op de tiende zet lang, waar twee seizoenen geleden het uitblijven van de rokade een belangrijke oorzaak van de nederlaag was. Wit trekt aanvankelijk het initiatief naar zich toe, maar zwart geeft geen krimp.
In een vlot gespeeld middenspel stuurt Jaap een toren naar de zevende rij, waarop zijn dame al heeft plaatsgenomen. Er ontstaat een dametoreneindspel met een loper voor wit – die net een pion verovert – en een paard voor Lukas. De zwarte toren staat echter in een penning en ook een geïsoleerde pion wordt aangevallen. Als de Pionier-speler bovendien een stuk verliest, is het einde partij.
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 d6 4.d4 exd4 5.Dxd4 Pge7 6.Lg5 Ld7 7.Lxc6 Lxc6 8.Pc3 h6 9.Lh4 Dd7 10.0-0-0 b6 11.Dc4 Pg6 12.Lg3 Le7 13.Pd4 Lb7 14.f4 0-0 15.h4 Dg4 16.Lh2 Lf6 17.Pf5 d5 18.Dxc7 dxe4 19.Pd6 Lxc3 20.Dxb7 Lf6 21.Pxe4 Lxh4 22.g3 Le7 23.Td7 Lc5 24.Pxc5 bxc5 25.Txf7 Txf7 26.Dxa8+ Pf8 27.Dd5 Dc8 28.Te1 Dc7 29.Lg1 Da5 30.Te7 Pe6 31.Dxe6.

Co Buysman – Piet Reus 0-1
In zijn WFK-debuutjaar 2010 verliest Co Buysman vier partijen, maar alleen tegen Piet Reus gaat hij kansloos ten onder. Dat moet, met verwisselde kleuren, anders en dat gebeurt ook. De strijd gaat in een Engelse partij lang gelijk op. Wit lost de Andijker druk via de open d-lijn op door alle torens te ruilen en met de dame, witveldige loper en paard voor beiden ziet de stelling er remise-achtig uit.
Co verprutst echter een gezonde pionnenstructuur op de damevleugel en het eindspel gaat in met koningen rond het centrum, een sterk paard voor zwart en een minder sterke loper voor wit. Het lukt Piet om alle Hoornse pionnen op de damevleugel op te ruimen. Bijna nog gaat het fout, als hij in een winnende stelling zijn paard op de diagonaal van de koning wil plaatsen. Op het nippertje kan hij stukverlies voorkomen en dan is er voor zijn opponent geen redding meer mogelijk.
1.c4 b6 2.Pf3 Lb7 3.e3 e6 4.d4 Pf6 5.Le2 c5 6.0-0 Pc6 7.dxc5 Lxc5 8.Pc3 0-0 9.b3 d5 10.Lb2 d4 11.exd4 Pxd4 12.Pxd4 Lxd4 13.Pa4 Lxb2 14.Pxb2 Dc7 15.Dd4 Tad8 16.De3 Td7 17.Tad1 Tfd8 18.Txd7 Txd7 19.Td1 h6 20.Txd7 Dxd7 21.f3 Dd6 22.Pa4 Pd7 23.Pc3 Lc6 24.Pb5 Lxb5 25.cxb5 Dc5 26.Dxc5 Pxc5 27.Kf2 Kf8 28.Ke3 Ke7 29.f4 Kd6 30.g4 Pd7 31.b4 Pf6 32.a3 Pd5+ 33.Kf3 Pc3 34.Ld3 Kd5 35.Ke3 Pd1+ 36.Ke2 Kd4 37.Lh7 Pc3+ 38.Kf3 f6 39.Lg6 Pxb5 40.a4 Pc3 41.Le8 Kc4 42.Ld7 Kxb4 43.Lxe6 Kxa4 44.h4 b5 45.g5 b4 46.gxf6 gxf6 47.Lf5 Pd5 48.Le6 Pc7 49.Lf5 Pd5 50.Le6 Pe7 51.Kg4 b3 52.Kh5 b2 53.La2 Pd5 54.Lb1 Pxf4+ 55.Kxh6 Pg2 56.Kg6 Pxh4+ 57.Kxf6 Kb3 58.Ke5 Pf3+.

Rik Slaman – Rob Bijpost ½-½
Rik Slaman en Rob Bijpost zijn tot nu toe weinig seconden kwijt aan noteren. De partijen van beide spelers in de eerste ronde halen de dertig zetten niet en dat is ook in hun onderlinge confrontatie het geval. In een Siciliaan wachten de twee redelijk lang met hun rokades, maar eenmaal in het middenspel beland is het evenwicht niet verstoord.
Zwart heeft drie plukjes van twee verbonden pionnen die echter geen zwaktes zijn. Dat blijkt als wit het centrale duo probeert aan te vallen. De d-pionnen worden geruild en als er alleen nog een toren en paard voor elk actief zijn, is na 29 zetten een remisestelling bereikt.
1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 e5 6.Pdb5 d6 7.Lg5 a6 8.Pa3 b5 9.Pd5 Le7 10.Lxf6 Lxf6 11.c4 b4 12.Pc2 Tb8 13.Df3 0-0 14.Td1 Lg5 15.Le2 a5 16.0-0 Le6 17.b3 f5 18.exf5 Lxf5 19.Ld3 Dd7 20.Lxf5 Txf5 21.Dg4 Tbf8 22.Pce3 Lxe3 23.Pxe3 T5f7 24.Dxd7 Txd7 25.c5 Pd4 26.cxd6 Txd6 27.Tfe1 Tfd8 28.Kf1 Pc6 29.Txd6.

Andrew Weltevreden – Fred Avis ½-½
Fred Avis en Andrew Weltevreden vormen het derde duo dat na een jaar op herhaling gaat. Net als Peter Holscher-Jasper Seelemeijer en Bas Dudink-Wilko van der Gracht stond hun partij in 2013 in de vierde ronde gepland, maar is de enige die dezelfde uitslag krijgt.
Beide spelers maken er al snel een attractieve strijd van. Wit geeft een centrumpion op voor aanvalsspel dat echter geen voordeel oplevert. Er wordt het een en ander geruild en dame, toren en paard blijven over. De vorstinnen en van elk twee pionnen verdwijnen eveneens van het bord en het lukt Andrew de zwarte b-pion te veroveren.
De stelling komt er voor wit nog rooskleuriger uit te zijn, als hij ook de a-pion te pakken krijgt. Fred kan echter al snel de f-pion slaan en de g-pion wordt eveneens een prooi, omdat plotseling een paardvork op koning en toren in de stelling zit. Als de materiële verhoudingen zijn gelijkgetrokken, schrijven de spelers de remise-uitslag op het notatieformulier.
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6 4.d4 exd4 5.0–0 Pxe4 6.Te1 d5 7.Lxd5 Dxd5 8.Pc3 Dh5 9.Pxe4 Le6 10.Lg5 Ld6 11.Pxd6+ cxd6 12.Lf4 Dc5 13.Pg5 0–0 14.Txe6 fxe6 15.Pxe6 Df5 16.Pxf8 Dxf4 17.Pe6 De5 18.De1 Df5 19.De2 Te8 20.Pxd4 Txe2 21.Pxf5 Txc2 22.Pxd6 Txb2 23.Te1 g6 24.a4 a6 25.h3 Kg7 26.Tc1 Kf6 27.Pxb7 Pd4 28.Tc7 h5 29.Pc5 Pe2+ 30.Kh2 Pd4 31.Pxa6 h4 32.Tc4 Pf5 33.Pc5 Ta2 34.Pb3 Txf2 35.Kg1 Ta2 36.Pc5 Txg2+ 37.Kxg2 Pe3+.

Peter van der Schee – Carlo Oud 1-0
Na enkele onverwachte uitslagen in de eerste ronde treft Peter van der Schee outsider Carlo Oud. Kan de GZ’er de onbevangen schakende Degoschalm-speler op afstand houden? Jazeker. In de opening bouwt wit een betere pionnenstructuur op de damevleugel op en met de zestiende zet verzilvert hij in de vorm van pionwinst het voordeeltje. Ook de stukken van de oud-kampioen werken beter samen en dat wordt aangetoond met 23. Txc7 en pion nummer twee is binnen.
De dame verovert vervolgens een randpion en na 28 zetten heeft Peter drie vrijpionnen en een actieve stelling. Pas daarna komen de zwarte stukken tot leven. Het is echter te laat. Wit domineert de strijd dermate dat hij ook een toren zal winnen en dat is voor Carlo het sein om zijn verzet te staken.
1.d4 d5 2.c4 dxc4 3.e3 e6 4.Lxc4 Pf6 5.Pf3 Pc6 6.0-0 Le7 7.Pc3 a6 8.a3 b5 9.Ld3 Lb7 10.b3 0-0 11.Lb2 h6 12.Tc1 Pa5 13.b4 Pc4 14.Lxc4 bxc4 15.Pe5 Pd5 16.Pxc4 Pxc3 17.Txc3 Dd5 18.f3 Tac8 19.Pa5 La8 20.Dc2 Dg5 21.Lc1 Dh5 22.e4 e5 23.Txc7 Tce8 24.d5 f5 25.Pc6 Lxc6 26.Txc6 f4 27.Dc4 Kh8 28.Dxa6 Lh4 29.Ld2 Lg3 30.h3 Ta8 31.Dd3 Tf6 32.Le1 Td8 33.Dc3 Lxe1 34.Txe1 Kh7 35.Txf6.