Groene Zes in gedistingeerd grijs

Het Vereenigingsgebouw in Bovenkarspel doet op deze eerste donderdagavond van februari zijn naam alle eer aan. Aan stoot zijn de biljarters van Het Trefpunt, aan zet de schakers van De Groene Zes en de deelnemers aan het Westfries schaakkampioenschap. Bovendien kan de sportliefhebber bij het bestellen aan de bar naar de voetbalwedstrijd Ajax-AZ kijken. Drie sporten op een paar vierkante meter bijeen.
De oude speelzaal van De Groene Zes is opgeknapt en heeft een gedistingeerd grijze kleur, passend bij menig speler in deze eerste ronde van het WFK, gekregen. Inclusief de prijzenkast van de Bovenkarspelse schaakclub. Dit seizoen worden de partijen van de clubcompetitie achterin de biljartzaal gespeeld, in een toch wel sfeervolle ruimte. Gezelligheid en gemoedelijkheid gaan hand in hand, net als Paul Simon en Aleksandr Aljechin. Want vlak boven de schaakborden hangt een geluidsbox, waaruit prachtige muziek uit de jaren zestig en later klinkt.
‘Homeward bound’ bijvoorbeeld, van Simon & Garfunkel. ‘Op weg naar huis’. Het Trefpunt is een van de drie biljartverenigingen die in Het Vereenigingsgebouw spelen. Voor de 26 leden is de ruimte met vier biljarttafels een beetje hun huiskamer; ze zijn er deze avond bijna allemaal. De Groene Zes zit er ook al vele jaren, maar door een daling van het aantal leden kunnen de schakers hun clubpartijen makkelijk onder hetzelfde dak als de biljarters spelen. En daarom heeft in de voormalige schaakzaal de organisatie van het Westfries kampioenschap het rijk alleen.
Naast de lik verf is de decoratie anders. Terug naar de natuur, er is veel met bloemen. ‘Happiness is not a destination, it is a way of life’ staat op een van de twee sierflessen geschreven. Geluk als een manier van leven. Wij, Nico Weel en ik, prijzen ons gelukkig dat we voor een speelronde van het Westfries kampioenschap weer van de gastvrijheid van De Groene Zes kunnen genieten. Nico is overigens afwezig; hij is met deelnemer Rik Slaman ’s ochtends vroeg in de trein gestapt om mee te doen aan het Lienz Open.
Namens de thuisclub heet Simon Dorpema alle WFK-spelers welkom. Ze mogen aan zes borden zitten, want Andrew Weltevreden-Rik Slaman is vooruitgespeeld en Ronald Ritsema-Rik van Ingen uitgesteld wegens ziekte van de witspeler. Griep houdt niet op bij de rand van een schaakbord.
Het evenement kent ditmaal twee debutanten, beiden lid van Caïssa-Eenhoorn. Erik Romkes is basiskracht in het promotieklasseteam van de Hoornse vereniging en doet het op het hoogste NHSB-niveau goed. Nick Manshanden is club- en ploeggenoot. Met zijn 16 jaar is hij niet de jongste deelnemer ooit. Dimitri Reinderman was 14, toen hij in het voorjaar van 1987 aan het Westfries kampioenschap deelnam. Nick speelt zijn eerste partij tegen Jaap Gorter. Het is een prachtig beeld. Jaap is niet alleen titelverdediger, maar sinds zijn debuut in 1982 onafgebroken actief op het WFK. De minst tegen de meest ervaren deelnemer.
Er zijn ook herintreders. Bijvoorbeeld Dirk Lont en Sjoerd Kelder, ook allebei spelend bij Caïssa-Eenhoorn. Dirks laatste optreden gaat terug naar 1993, Sjoerd vertegenwoordigde in 2005 en 2006 HSV De Eenhoorn. Na een korte afwezigheid zijn Rob van den Heuvel, Rik van Ingen en Jan Stapel – alledrie routiniers van Aartswoud – weer WFK-spelers en Jos Vlaar heeft namens Attaqueer het stokje overgenomen van Carlo Oud. Lourens van Veelen houdt de KTV-kleuren hoog, Lukas Boots die van bekerstuntploeg De Pionier. Piet Reus (Schaaklust) is na clubgenoot Jaap Gorter en Jan Stapel de derde in de rij met de meeste WFK-deelnames.
Het veld telt vier man met een eindzege achter hun naam. Ronald Ritsema is mede-titelverdediger, Peter van der Schee is net als Rob van den Heuvel oud-kampioen. De gemiddelde rating ligt iets lager dan in voorgaande edities, maar dit is een mooi gezelschap. De laagste rating zit een stuk hoger dan de afgelopen jaren en de onderlinge verschillen zijn niet groot. Eigenlijk is in deze editie iedere partij onvoorspelbaar.
Het Westfries kampioenschap gaat op maandag 2 februari van start in de Hoogkarspelse ijsclubkantine, waar Andrew Weltevreden het met wit opneemt tegen Rik Slaman. Rik staat met organisator Nico Weel op de deelnemerslijst van het achttiende Lienz Open en de twee schaakliefhebbers zijn op de morgen van de eerste ronde afgereisd naar het Oostenrijkse toernooi om er aan hun FIDE-rating te werken. Daarom wordt de partij Weltevreden-Slaman vooruit gespeeld; bij Torenhoog, de club die Rik op dit WFK vertegenwoordigt.
Andrew begint aan zijn achtste deelname, zijn opponent aan de negende en voor de vijfde maal zitten ze als WFK-spelers tegenover elkaar. In 2007 en 2008 stonden in de eerste ronde de onderlinge partijen op het programma en als Groene Zes-representanten leverden die winst voor Rik en remise op. In 2011 en 2012 volgden confrontaties halverwege het toernooi met twee remise-uitslagen als resultaat en nu, op de eerste maandag van februari, mogen ze het bal openen.
In de Najdorf-variant van het Siciliaans besluit Andrew al vroeg tot de opstoot 11. g4 en 13. f4 en even later staan beide pionnen op de vijfde rij, pal tegen hun zwarte collega’s aan. De stelling is gelijkwaardig, al duurt dat niet lang. De g-lijn valt open en dat kost wit een pion. Bovendien kan Rik ineens stevige druk uitoefenen op de koningsvleugel. Na loperruil komt er veel ruimte voor een actieve zwarte dame die direct toeslaat en een stuk wint. De Torenhoog-speler mag zich de eerste koploper noemen.
Drie dagen later voegen zich zes man bij hem, want bij De Groene Zes eindigt geen enkele partij in remise. Ook dat komt zelden voor.
Andrew Weltevreden (1702) – Rik Slaman (1824) 0-1

Andrew Weltevreden (1702) – Rik Slaman (1824) 0-1

Nick Manshanden neemt zijn Tata Steel-vorm mee naar Bovenkarspel. In Wijk aan Zee heeft hij gedebuteerd met de eindzege in groep 6F en mede daardoor is het Hoornse talent op de meest recente ratinglijst 140 punten gestegen. Tegen Jaap Gorter speelt Nick heel volwassen. De ontwikkeling van wit is een stapje eerder voltooid en een dubbele ruil van lichte stukken versterkt zijn positie. Een pion op d5 verhindert goed samenspel van de Andijker stukken en wit neemt de open e-lijn in bezit. Winst van een randpion is een plezierige plus, maar nog niet beslissend. Jaap loopt zijn materiële achterstand in, niet zijn positionele. In het eindspel zijn de witte toren en paard actiever dan de zwarte toren en loper en vooral het zwaarste stuk manoeuvreert wat ongemakkelijk. Niet veel later blijkt dat Nick ongestoord een vrijpion naar de overkant kan brengen.

Nick Manshanden (1777) – Jaap Gorter (1968) 1-0

Rob van den Heuvel is een unieke oud-kampioen. In 2012 verovert hij de Westfriese titel. Met vijf punten eindigt hij ongedeeld op de eerste plaats en in zevenrondige toernooien is dat een zeldzaamheid. Dirk Lont is de bijna-kampioen van 1990. Hij deelt dat jaar met nog één partij te gaan de koppositie met Tom Balla en Marc Helder, van wie hij verliest. Mark van Ojik verslaat Tom, waardoor Marc de titel verovert.
Rob is clubgenoot van Marc en gunt Dirk een kwart eeuw later geen revanche. In een Geweigerd Damegambiet staat wit lange tijd beter, maar gaandeweg worden de rollen omgedraaid. Een nadeel van zwart is echter de opspelende tijdnood. In een eindspel met vier torens en witveldige lopers heeft de routinier van Caïssa-Eenhoorn een pion meer. Zijn opponent belaagt met zijn zware stukken de f7-pion en daarmee indirect de Blokkerse koning. En op de diagonaal naar g8 is ook Robs loper geposteerd. Dirk schat de aanval verkeerd in en verliest vlak voor het verstrijken van de eerste tijdcontrole een toren.

Rob van den Heuvel (1966) – Dirk Lont (1775) 1-0

Het is deze avond de avond van de debutanten, want Erik Romkes zegeviert als nieuwkomer op het Westfries kampioenschap eveneens. Peter van der Schee staat vanaf het begin onder druk en krijgt geen gelegenheid die te verminderen. Na tweeënhalf uur hebben ze een licht stuk geruild en op het volle bord voelt vooral wit zich in zijn element. Zes pionnen staan op de vierde en vijfde rij tegenover zes zwarte op de zesde en zevende rij. Alle stukken van Peter hebben weinig bewegingsvrijheid, als zijn opponent een aanval via de koningsvleugel voorbereidt. Dame, torens en het loperpaar zijn goed opgesteld. Na het openbreken van de h-lijn valt vlot de beslissing. De zwarte stukken zitten elkaar te veel in de weg om materiaalverlies te voorkomen.

Erik Romkes (1755) – Peter van der Schee (1910) 1-0

De langste partij van de avond wordt door Sjoerd Kelder en Jan Stapel gespeeld. Beiden zitten op enkele seconden na de volle vier uur aan het bord. Lang lijkt het op remise uit te draaien, maar met wat onfortuinlijke laatste zetten verliest Jan de kwaliteit en een stuk.
In zijn vorige twee optredens – in 2005 en 2006 als speler van HSV De Eenhoorn – ging Sjoerd in de eerste ronde ten onder. Ditmaal verloopt zijn openingspartij beter. Na een vlotte dameruil heeft hij het initiatief. Jan kijkt tegen een isolani op d5 aan en een groot deel van de strijd wordt bepaald door het gevecht om de centrumpion. Wit probeert die vaker aan te vallen dan zwart de pion kan verdedigen. Met veel gemanoeuvreer bereikt de witspeler echter niet veel. Sjoerd kan zijn stukken iets actiever gebruiken, maar na ruim vijftig zetten gaat de tijd meetellen en missen beiden de juiste voortzettingen. Uiteindelijk wint wit de kwaliteit, al duurt het daarna nog veertien zetten voor de buit binnen is. Terwijl de vlag begint te wankelen, verspeelt Jan bovendien een paard.

Sjoerd Kelder (1864) – Jan Stapel (1740) 1-0

De eerste winnaar van de Bovenkarspelse avond is Lourens van Veelen. In 2013 neemt hij het als WFK-debutant in de eerste ronde op tegen… Jos Vlaar. Met zwart en de twee gaan bij De Groene Zes op herhaling. Ook het resultaat wordt hetzelfde.
Lourens heeft zich goed voorbereid en ziet dat zijn opponent veel tijd steekt in de opening. De routinier van Attaqueer bereikt er echter geen betere stelling mee. Integendeel, een zwart paard springt hinderlijk in zijn verdediging en houdt verschillende witte stukken op hun plaatsen vast. Na een afruil blijven de torens en twee lichte stukken over en profiteert de KTV’er van de passiviteit van een witte loper en paard. Zij kunnen pionverlies niet voorkomen. Dankzij groot positioneel voordeel kan zwart nog meer materiaal winnen, maar dat wacht Jos niet af.

Jos Vlaar (1718) – Lourens van Veelen (1862) 0-1

Piet Reus en Lukas Boots trappen in Bovenkarspel af met een interessante en spectaculaire partij. Beiden zoeken meteen de aanval op en na zeven zetten beschikken ze alletwee over een dubbelpion. Met een dreigend paard kan de witspeler die oplossen en bovendien zijn positionele lichte achterstand omzetten in een kleine voorsprong. Want het resultaat is een pion op d6 die daar voor zwart wat vervelend staat. Een Andijker schaakzet blokkeert de mogelijkheid voor Lukas om te rokeren. Piet geeft – tijdelijk – een pion voor meer druk, maar zwart verweert zich knap. In een eindspel met dames en vier torens kan de kampioen van Schaaklust de naar d7 opgeschoven pion voldoende verdedigen en die blijft een lastig obstakel. Hevige tijdnood breekt de Pionier-speler op. Een verkeerde koningszet kost hem de dame.

Piet Reus (1859) – Lukas Boots (1687) 1-0