Enkhuizen boeit, ook op het schaakbord

Het West-Fries schaakkampioenschap heeft wel iets van de Tour de France. Met Hoorn als finishplaats van de eerste, Andijk van de tweede en Enkhuizen van de derde etappe.
Niet alleen de wielerliefhebbers volgen in juli op de televisie de verrichtingen van de profrenners in Frankrijk. De camerabeelden van de vaak schitterende natuur en de mooie toeristische plekjes houden meer mensen aan de buis. En wat ligt er bij binnenkomst van De Nieuwe Doelen in de garderobe? Twee exemplaren van ‘Enkhuizen Boeit’, het toeristisch magazine 2012.
Opvallend is dat veel koppen in het blad gemakkelijk op het schaken kunnen slaan. ‘De ambassadeurs van Enkhuizen heten u van harte welkom’ staat er op de pagina’s 4 en 5. De derde ronde wordt geopend door KTV-voorzitter Marco Groot die dat met iets andere woorden doet en gastheer KTV kan zeker als een ambassadeur van de schaaksport worden beschouwd.
‘Divers, historisch en gezellige bedrijvigheid’ lees je verderop. De schaaksport is met zijn miljoenen zetmogelijkheden divers, heeft een historie van zo’n drieduizend jaar en in De Nieuwe Doelen is er ook deze vrijdagavond sprake van een gezellige bedrijvigheid. Gastvrouw Carina gaat in de speelzaal rond met koffie en Bastogne-koeken en later op de avond volgt een rondje met de hapjesschaal. Aan de bar idem dito. De ruime tafels vormen een ideale plek om te analyseren en daar wordt goed gebruik van gemaakt. En rond middernacht zijn weinig krukken, dicht bij de tap, onbezet.
‘Spectaculair schouwspel’. Dat is zeker de partij tussen Marco Groot en Fred Avis, de voorzitters van KTV en Caïssa. Marco gaat in op een pionoffer van zwart en verhindert met het klassieke Lxf7+ de rokademogelijkheid van zijn tegenstander. Fred op zijn beurt heeft als compensatie voor een minder solide verdediging een behoorlijke ontwikkelingsvoorsprong en die betaalt zich snel uit, als hij met een damezet een Enkhuizer loper en de pion op g2 aanvalt. Marco verliest het stuk, maar gaat vol in de aanval en vindt de kwetsbare plekken in de Hoornse stelling. Een dame die voor alle pionnen en stukken is geposteerd, een koning die op de zestiende zet al voor de derde keer in beweging komt en zich nog lang niet veilig kan wanen. Het lukt zwart niet alle dreigingen af te wenden en bij het begin van het eindspel raakt hij zijn voorsprong kwijt en eindigt de partij in remise.
We gaan verder met de koppen. ‘Uniek in de wereld’. Dat geldt voor de naam van de Enkhuizer schaakvereniging. Er is geen club in Nederland die Kan Tegen Verlies heet; en dus ook niet in de rest van de wereld. Eind 1930 bedacht door D. Henstra jr, de eerste voorzitter van KTV.
In datzelfde seizoen is Schaaklust opgericht. Het 25-jarig bestaan wordt gelijktijdig gevierd en beide besturen komen op het idee om elkaar te feliciteren met een massakamp voor honderd man. Dat gebeurt in Enkhuizen op 5 oktober 1955 in Pro Rege, het gebouw van de Gereformeerde Kerk en gebouwd in het oprichtingsjaar van KTV en Schaaklust. Er spelen tien tientallen tegen elkaar en vooral dankzij de succesvolle jeugd zegeviert KTV met 27½-22½. Naar dit evenement gaan de gedachten terug bij het lezen van de kop ,Een bijzondere beleving’ in het toeristisch magazine.
‘Beleef de betovering’. Het is de duidelijkste kop in het blad ‘Enkhuizen Boeit’. Het wordt tijd om naar de derde ronde van het West-Fries schaakkampioenschap over te schakelen.
Zeventien stoelen staan klaar voor de deelnemers. Zeventien? Ja, want Fred Avis herstelt van zijn onfortuinlijke val op de ijzelige maandag de dertiende. Hij heeft twee krukken mee om zich in de speelzaal en de barruimte voort te bewegen en de extra stoel ondersteunt zijn linkerenkel, waarin een band is gescheurd.
Opvallend is dat alle spelers deze avond de tijd er voor nemen. Na twee uur schaken heeft niemand de twintig zetten gehaald. Opvallend is eveneens dat Lukas Boots en Jasper Seelemeijer ongeveer dezelfde opening op het bord krijgen als Marco Groot en Fred Avis. Ze kunnen niet van elkaar spieken, want de voorzitters zitten aan het eind van de tweede rij tafels en de beide middenmoters aan het andere eind van de eerste rij. Wel neemt Lukas regelmatig een kijkje.
Dat doet ook Arie Karreman, oud-organisator en tienvoudig kampioen. Voor de clubcompetitie van KTV neemt hij het op tegen Vasco Metten en dat is een partij die in de WFK-strijd niet misstaat. Ze houden het net als in het ‘West-Friese’ deel van de speelzaal lang heel spannend.
Ronald Ritsema en Bas Dudink spelen de in tweeërlei opzicht kortste partij van de avond. Ze zijn als eersten klaar en na 22 zetten kan het resultaat op het wedstrijdschema worden ingevuld. In een Catalaan zorgt wit voor wat druk op veld b7, maar is zijn pionnenstructuur licht in het nadeel. Zwart zet zijn pionnen op de a- en b-lijn in, al komt het niet tot een echte strijd. Met de zware stukken nog op het bord alsmede een paard oogt de stelling remise-achtig en met het halve punt blijven ze beiden bovenin meedraaien.
Andrew Weltevreden trakteert Jaap Gorter op een dubbelpion op de c-lijn. Zwart lost dat op door zijn d-pion door te schuiven, al kan de clubkampioen van De Groene Zes daarmee een pion winnen. Hij kiest voor een veilige positie van zijn dame op de tweede rij, maar houdt zijn gerenommeerde tegenstander toch aardig in bedwang. De beslissing valt, als Andrew Te6 een zet te laat speelt. Jaap kan een torenruil beginnen die hem stukwinst oplevert.
Wilko van der Gracht en Adri Haakman zijn de respectievelijke kampioenen van 1994 plus 2006 en van 1999 plus 2010. De koploper na twee ronden (Wilko) komt iets beter uit de opening, omdat hij over wat meer speelruimte beschikt. Zwart kiest voor een compacte opstelling van zeven stukken op een rechthoek van twaalf velden en komt na een eerste afruil wat in de knoei met zijn koningspaard. Ten koste van een pion wordt dat geruild. Het lukt Wilko niet dat voordeel optimaal te verzilveren. Door actief spel zorgt Adri voor druk op de witte stelling, waarin een toren op h3 niet echt meedoet. Als het eindspel in zicht komt, vinden de twee elkaar in remise.
Net als Jaap Gorter halen Peter van der Schee en Rik Slaman hun nul van het scorebord. In een Engelse partij krijgt wit een mooie pionnenstructuur en de open b-lijn (met een ‘beautiful view’ op veld b7) in zijn bezit, maar de zwarte vrijpion op c4 is voor hem een vervelend obstakel. Die gaat er in de vorm van een torenruil van af, al krijgt Rik nu op a7 zijn vrijpion. Die blijft daar overigens staan. Zwart geeft enkele schaakjes op a1 en Peter heft dat tweemaal met Kf1 op, waarna remise het resultaat van hun partij wordt.
Tijdens een van de wandelingen door het evenementen- en zalencentrum valt een poster over een benefietconcert in De Nieuwe Doelen op. Op 25 maart, ten bate van het Koningin Wilhelmina Fonds voor de Nederlandse Kankerbestrijding. Een van de groepen die spelen is B-Four. Dat in een b4-zet muziek kan zitten, toont Marco Groot aan. Daarmee werkt de voorzitter van KTV tegen Fred Avis zijn achterstand van een stuk weg en redt de partij: remise.
Op de vijfde zet wijkt Jasper Seelemeijer in zijn partij tegen Lukas Boots af van de opening van Marco Groot-Fred Avis. Hij valt de loper aan die door de KTV’er op het andere bord wordt gebruikt om op f7 schaak te geven. Het kost Jasper een pion, maar hij kan rokeren om vanuit een veilige stelling voor de aanval te kiezen. Zwart profiteert in een ook spectaculaire partij van het gegeven dat Lukas drie stukken op de damevleugel (toren, paard, loper) te lang passief houdt. Vervolgens blijkt dat de witte dame overbelast raakt. De vorstin wordt aangevallen en moet tegelijkertijd de pionnen op b2 en d3 verdedigen. Op weg naar de eerste tijdcontrole neemt de druk op wits stelling beetje bij beetje toe en precies met zijn 36e zet slaat zwart zijn slag. Met het doorschuiven van de e-pion (met schaak) wint hij een toren.
Nog twee partijen zijn aan de gang en de vier spelers zitten naast elkaar. Het wordt druk rondom de beide borden. Lourens van Veelen kiest eveneens voor het Engels en tegen Piet Reus zijn zijn stukken actiever. Zo blokkeert een zwart paard op d7 de loper op c8 die op zijn beurt de toren op a8 buitenspel houdt. Met het offeren van een centrumpion krijgt Piet wat meer ruimte. Hij wint de pion terug, waarna na een afruil een torenseindspel met witveldige loper ontstaat. Beide spelers blijven binnen de remisegrenzen opereren, al hoopt Lourens op meer. De laatste zware stukken gaan van het bord en zwart geeft geen krimp in zijn streven het halve punt veilig te stellen.
De slotpartij van de avond is van groot belang voor de topklasseringen. Rob van den Heuvel neemt het op tegen titelverdediger Peter Holscher en beiden hebben een half puntje minder dan Wilko van der Gracht. Met zwart wint de Aartswoud-schaker in het begin van het middenspel een pion. Het weerhoudt Peter er niet van met een aanvallende gedachte door te gaan. Hij krijgt de pion terug, zij het echter zeer kort. Er zit een dubbele paardvork in de stelling en met dame, paard en vijf pionnen voor elk gaat de zwartspeler het eindspel in met daarnaast een toren tegen een loper voor de kampioen van 2011. Er volgt een langdurige strijd om de schade beperkt te houden (wit) of om het voordeel uit te bouwen naar winst (zwart). In vliegende tijdnood valt de beslissing, als Peter een stuk kwijt raakt. Dankzij de triomf nestelt Rob zich naast Wilko aan kop van de ranglijst.
Op 8 maart gaan de zestien deelnemers bij het Abbekerkse De Pionier de tweede toernooihelft in. De laatste tijd wordt regelmatig gesproken over de spanning in de voetbaleredivisie, maar de WFK-schakers doen daar met nog elf kanshebbers voor de titel niet voor onder.