Een toegift om de titel (ronde 7)

Voor het eerst sinds 1999 wordt in een barrage bepaald wie zich West-Fries schaakkampioen mag noemen. En andermaal speelt Wilko van der Gracht de toegift. Toen nam hij het op tegen Adri Haakman (die in drie partijen met 1-2 won), nu zit Peter Holscher tegenover hem.
Wilko kan de schaakclub Aartswoud opnieuw een jubileumgeschenk bezorgen. In 1998 vierde de vereniging het halve-eeuwfeest en kroonde Rob Bijpost zich tot – verrassende – kampioen. Rob speelt nog altijd bij Aartswoud, de gastheer voor de slotronde van het WFK, en heeft jaren aan de West-Friese titelstrijd deelgenomen. In het seizoen van de 75e verjaardag van de club krijgt Wilko de kans om als jubileumkampioen Robs opvolger te worden.
Het West-Fries kampioenschap heeft vaker een verlengstuk gekregen. Dat begint al in 1952. Na 1943 is er niet meer om de West-Friese titel gespeeld, maar de Nederlandse schaakwereld reorganiseert zich na de Tweede Wereldoorlog en als de Westfriese Schaakkring in 1952 wordt opgericht, besluit men tot een terugkeer van het evenement op de agenda. Er zijn zes deelnemers: twee van Caïssa, KTV en Schaaklust. De KTV’ers Zwier en David eindigen met Gutter (Schaaklust) op de gedeelde eerste plaats. In de beslissingsreeks wint David van Zwier, maar verliest van Gutter. Zwier-Gutter gaat in twee etappes. Op 9 april wordt de partij na een dikke vijf uur afgebroken in een stelling met toren en drie pionnen voor wit en paard en vijf pionnen voor zwart. De twee gaan op 12 mei verder en bij zijn eigen club houdt Gutter stand. De remise levert hem de titel op.
Twaalf jaar later is de volgende barrage (Schaaklusts Jan Dekker verslaat KTV’er Luder), in 1971 krijgt het kampioenschap weer een toetje. Arie Karreman neemt namens KTV revanche door Schaaklust-speler Kooiman te verslaan.
In de periode 1979-1999 moet liefst tien keer beslissingspartijen worden gepland. Ik zal niet alle jaren noemen, maar in 1981 en in 1982 treffen Bert Meester en Arie Karreman elkaar. Bert wint de eerste mini-tweekamp met 2-0, de volgende verliest hij met 0-2. Beide West-Friese toppers eindigen in 1983 weer samen bovenaan. Er komt dan geen tweekamp; alletwee mogen ze zich kampioen noemen. De latere grootmeester Dimitri Reinderman is in 1987 – hij is 14 jaar – in twee extra partijen te sterk voor Jaap Gorter. En in 1994 staan na zeven ronden drie man op de eerste plaats: in alfabetische volgorde zijn dat Wilko van der Gracht, Jerrel Thakoerdien en William de Wit. De huidige Aartswoud-topspeler zegeviert twee keer in de barrage.
Het is zijn eerste West-Friese titel, in 2006 volgt de tweede. In het schitterende jubileumboek ‘Schaakclub Aartswoud 75 jaar’ staan schaakpaspoorten van diverse leden en in die van Wilko van der Gracht wordt gememoreerd aan die prestatie. Het succes brengt Tom Wester, bedenker van het Westfriesland Spel, op het idee om daar een sportvraag van het maken. ,,Hoe heet de Sijbekarspelaar die in 2006 Westfries schaakkampioen was?’’ De deelnemers kunnen kiezen uit drie antwoorden: ,,Jaap-Jan Gorter, Ton Wessels, Wilko van der Gracht.’’ Laatstgenoemde naam is vetgedrukt vermeld en het juiste antwoord.
Overigens gaan van de drieduizend vragen in het Westfriesland Spel er veertien over schaken. De meeste hebben betrekking op verenigingen, in twee vragen staat een speler centraal. De tweede is: ,,Welke speler van de Hoornse club Caïssa werd in 2007 WF schaakkampioen?’’ Bij de antwoorden staan nu de namen van Wilko, Ton Wessels (vet gedrukt) en Peter Holscher.
Op deze vrijdagavond zijn tien WFK-spelers te gast bij Aartswoud. Voor de eerste maal in de historie van het kampioenschap, begonnen in 1934, komen er kort voor de slotronde drie afmeldingen binnen. Griep, hernia en wondroos houden drie deelnemers noodgedwongen thuis en de organisatie rest niet anders dan drie reglementaire uitslagen in te vullen.
Maar ook met tien man wordt het een plezierige avond. De speelzaal zit aardig vol, omdat er twaalf partijen voor de clubcompetitie worden gespeeld. Jasper Seelemeijer – die deze avond geen WFK-tegenstander heeft – en Marc Helder spelen tevens voor het bekertoernooi. Het leuke van Aartswoud is dat er naast de gewone competitie om het clubkampioenschap tevens een bekerstrijd wordt gehouden en een rapidcompetitie. Jasper draagt een schaaktrui met de tekst ‘Sicilian or’. Tegen Marc wordt het ‘or’, want hij opent met 1. d4. Het helpt niet. Marc, West-Fries kampioen in 1990, wint en plaatst zich voor de bekerfinale en zal daarin Wilko van der Gracht of Michel Verweij treffen.
Een beetje afzijdig zit Peter Couwenhoven. Noodgedwongen, want hij neemt het op tegen Soes Martojo. En dit Aartswoud-lid woont in Zuid-Frankrijk, in de buurt van de Pyreneeën. Hij neemt per computer deel aan de clubcompetitie. Peter bouwt een goede stelling op, maar in een kansrijk eindspel geeft hij een stuk weg. Bovenin het scherm is een symbool met de tekst ‘Applaus voor tegenstander’ te zien. Dat wordt deze keer niet aangeklikt.
Overigens is Soes Martojo ook een oud-West-Fries kampioen. In 1984 krijgt de organisatie vijftien aanmeldingen, waarop de Opmeerder als derde Aartswoud-speler – naast Peter Roskam en Rob Bijpost – aan het veld wordt toegevoegd om een even aantal te krijgen. Hij verrast vriend en vijand. Bij het ingaan van de slotronde staan Eddy Schouten en Arnold van der Wolff bovenaan, met een half punt voorsprong op Soes Martojo. Beide Caïssa-vertegenwoordigers verliezen echter, terwijl de outsider met een fraaie mataanval Stokkermans (Revanche) verslaat.
Ja ja, de historie van het West-Fries schaakkampioenschap telt veel mooie momenten. In 1998 heeft de laatste ronde ook plaats in het Huis van Egmond, in Hoogwoud. Peter Holscher is bezig met een goed toernooi, maar staat op de clubavond van Aartswoud onder druk. Zijn grootste concurrente Dienie van den Berg heeft haar zevende partij vooruitgespeeld en gewonnen en neemt een half punt voorsprong op de dan voor KTV schakende routinier. Peter zit met zwart tegenover een voornaamgenoot: Peter van Waert. Het gaat lang gelijk op en pas rond middernacht valt de beslissing. Zwart staat de kwaliteit achter, maar kan met knap samenspel van vooral toren op h5 en loper op d5 (wits koning staat geblokkeerd op g1; zonder vluchtvelden) de matzet … Th1 uitvoeren. Voor de eerste keer wordt Peter Holscher West-Fries kampioen. Er zullen later nog vier titels volgen, waarmee hij op de tweede plaats van de ranglijst aller tijden staat.
De geschiedenis gaat door en Peter en Wilko moeten het hoofdstuk 2013 nog voltooien. Voorlopig staan de barragepartijen voor 10 mei (bij De Groene Zes, Wilko met wit) en 16 mei (bij KTV, Peter met wit) gepland.

Peter Holscher – Ton van Dijk 1-0
Peter Holscher heeft een goede onderlinge score tegen Ton van Dijk, maar de zwartspeler is de laatste twee jaar uitgegroeid tot een van de toppers in de clubcompetitie van Caïssa-Eenhoorn en versloeg Peter eind vorig seizoen.
Een verrassing zit er dit keer niet in. Lange tijd gaat de strijd gelijk op, al ontwikkelt wit zich iets natuurlijker dan zijn opponent die wat meer gedwongen zetten moet doen. Een eerste beslissing valt, als alle pionnen nog op het bord staan en Ton na 23. exf6 de controle over veld e5 zal verliezen. Zijn stelling ziet er geforceerd uit en met name de pionnenstructuur is uit zijn verband. Peter plaatst een toren op e5 en twee zetten later staat hij twee pionnen voor en heeft gewonnen spel.
1. Pf3 d5 2. b3 c5 3. e3 Pc6 4. Lb2 Pf6 5. Lb5 Lg4 6. 0-0 a6 7. Lxc6+ bxc6 8. d3 e6 9. De2 Le7 10. h3 Lh5 11. Pbd2 0-0 12. g4 Lg6 13. Pe5 Dc7 14. f4 Pd7 15. Pxd7 Dxd7 16. e4 f6 17. Tae1 Lf7 18. Pf3 a5 19. a4 d4 20. e5 Dd5 21. Dg2 Kh8 22. Pd2 g6 23. exf6 Lxf6 24. Pc4 Ta6 25. Te4 Te8 26. Lc1 Ta7 27. Ld2 Ld8 28. Te5 Dd7 29. Txc5 Lc7 30. Dxc6.

Wilko van der Gracht – Piet Reus 1-0
Als Peter Holscher het punt in de wacht heeft gesleept, moet Wilko van der Gracht ook winnen om gelijk te eindigen. Op dat moment staat hij er tegen Piet Reus goed voor. Het verzilveren van het voordeel kost enige tijd.
Wilko zorgt eveneens voor een gezonde opstelling van de stukken. Zijn dameloper komt vervelend in de Andijker stelling, waardoor Piet nog even moet wachten met zijn rokade. Dat gebeurt pas op de 25e zet, waarmee ook de eerste toren van zijn beginveld gaat. Wit bezit de open b-lijn, maar moet attent zijn op een zwart paard op e4. Als Wilko op de koningsvleugel kan uitbreken, komt zwart slecht te staan. Wit zet een paard en een sterk loperpaar in voor de aanval en na het prachtige 33. Dd1 moet de Schaaklust-routinier zijn dame geven (tegen twee lichte stukken) om mat te voorkomen.
De titelkandidaat van de gastvereniging bereikt via de b-lijn met zijn torens de zevende rij, waar een loper van zwart wordt gepend. Als Wilko daardoor een ander licht stuk wint, is Piet te veel materiaal kwijt om nog tegenstand te kunnen bieden.
1. d4 Pf6 2. Pf3 c5 3. c3 d5 4. e3 Pc6 5. Pbd2 Lf5 6. Da4 Ld7 7. Db3 e6 8. Le2 Dc7 9. 0-0 Ld6 10. Td1 c4 11. Dc2 h5 12. e4 Lf4 13. e5 Ph7 14. b3 b5 15. La3 g5 16. Ld6 Dd8 17. g3 Lxd2 18. Txd2 g4 19. Ph4 Pg5 20. bxc4 bxc4 21. Tdd1 f5 22. Tdb1 Pe4 23. La3 Dg5 24. Lc1 Dg7 25. Lf1 0-0 26. Lf4 Tf7 27. Dc1 Kh7 28. Lg2 Taf8 29. f3 gxf3 30. Lxf3 Tg8 31. Lxh5 Tff8 32. Lg6+ Kh8 33. Dd1 Dxg6 34. Pxg6+ Txg6 35. Dh5+ Kg7 36. Tb7 Tf7 37. Tc1 a5 38. Dd1 a4 39. Dc2 Kg8 40. Tcb1 Tfg7 41. Kf1 Th7 42. Kg2 Thg7 43. Tc7 Te7 44. Tbb7 Tgg7 45. Dc1 Th7 46. Da3 Thf7 47. Txc6.

Alex Brouwer – Lourens van Veelen 1-0
Alex Brouwer debuteert als voorlaatste op de plaatsingslijst, maar verovert in de zeven ronden vier punten. De KTV’er kan daarom van een goede entree spreken. Wel heeft hij geluk dat Lourens van Veelen in het eindspel een stuk weggeeft.
De twee strijden om een plaats in de subtop en maken er een interessante partij van. Er wordt over het hele bord gestreden. Zwart posteert zijn zware stukken op de damevleugel, waar de b- en c-lijn een half open karakter hebben. Wit probeert de wat op slot zittende koningsvleugel te openen en dat lukt redelijk.
In het lange middenspel blijven de grenzen van gelijkheid zichtbaar. Na dameruil worden de vier torens aan het werk gezet alsmede een loper voor wit en een paard voor zwart. Lourens krijgt een pion op a3 en staat een tikkeltje beter, omdat zijn paard in het centrum een sterke positie inneemt. Dat krijgt zelfs een onverwachte kans om een pion te winnen. Alex moet enkele gedwongen zetten uitvoeren om niet meer materiaal te verliezen. Zo wordt zijn zwartveldige loper gebonden aan de verdediging van een pion op e5. Wit op zijn beurt dwingt zijn opponent tot aandacht voor de achtergebleven pion op c5.
De strijd krijgt een dramatisch slot, als zwart het paard op een verkeerd veld plaatst. De KTV’er grijpt meteen zijn kans voor een aftrekaanval die Lourens het stuk kost. En daarmee de partij.
1. e4 c5 2. Pc3 g6 3. f4 Lg7 4. Pf3 Pc6 5. Lb5 Pd4 6. 0-0 a6 7. Lc4 e6 8. d3 Pe7 9. e5 d5 10. Lb3 h5 11. Pe2 Pdf5 12. De1 Dc7 13. c4 b6 14. La4+ b5 15. cxb5 Ld7 16. b6 Dxb6 17. Lxd7+ Kxd7 18. Df2 Thc8 19. b3 d4 20. Pg3 Pd5 21. Pxf5 exf5 22. Pg5 Ke8 23. Df3 Pe7 24. Te1 Kf8 25. Ld2 Kg8 26. Te2 a5 27. Tb1 Tab8 28. h3 a4 29. Le1 Lh6 30. Lh4 Dc6 31. Teb2 Lxg5 32. Dxc6 Txc6 33. Lxg5 a3 34. Tc2 Pd5 35. Tbc1 Tbc8 36. Lh4 Pxf4 37. Td1 Pd5 38. Tdc1 Pe3 39. Td2 Te6 40. Lf6 Pd5 41. Tdc2 Pc3 42. Kf2 Tce8 43. Te1 Pd5 44. Tec1 Pb4 45. Td2 Tc8 46. h4 Pd5 47. Tdc2 Tec6 48. Lg5 Pb4 49. Td2 Kf8 50. Tc4 Ke8 51. Lf6 Kd7 52. Kf3 Ke6 53. Kf2 Ta8 54. Lg7 Pd5 55. Tdc2 Pb4 56. Txb4.

Vasco Metten – Jos Vlaar ½-½
Wekenlang heeft Jos Vlaar onderaan gestaan, maar tegen Vasco Metten voltooit hij een sterke eindsprint waarmee hij de rode lantaarn kan overdragen.
Daar moet zwart hard voor werken. In het middenspel wordt hij met een paar zwakke pionnen opgezadeld en in een eindspel met het loperpaar voor de Heerhugowaarder en twee paarden voor Vasco is de isolani op d6 niet te houden. Er wordt van elk een licht stuk geruild en wit laat zijn koning naar het centrum lopen. De KTV’er heeft winstkansen, maar na herhaling van enkele zetten berust hij in remise.
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 d6 4. d3 Le7 5. Le3 Pf6 6. h3 0-0 7. Pbd2 Ld7 8. c4 a6 9. Lxc6 Lxc6 10. Tc1 Te8 11. 0-0 h6 12. Te1 Lf8 13. Dc2 Dd7 14. d4 exd4 15. Lxd4 Dd8 16. Tcd1 Te6 17. e5 Pd7 18. exd6 Txe1+ 19. Txe1 cxd6 20. Df5 Pf6 21. Lxf6 Dxf6 22. Dxf6 gxf6 23. Pd4 Te8 24. Txe8 Lxe8 25. Pe4 Kg7 26. Pf5+ Kg6 27. Pfxd6 Lc6 28. c5 Ld5 29. a3 h5 30. Pd2 Lc6 31. P2c4 Lxd6 32. Pxd6 f5 33. f3 Kf6 34. Kf2 Ke6 35. Ke3 b6 36. Kd4 f6 37. b4 f4 38. Pe4 b5 39. Pc3 h4 40. Pe4 Ld7 41. Pc3 Lc6.

Andrew Weltevreden – Rob van den Heuvel 0-1
Het valt niet mee om als titelverdediger een kampioenschap te spelen. Rob van den Heuvel heeft na zes ronden nog geen partij gewonnen (drie remises, driemaal een nederlaag), maar bij zijn eigen club maakt hij aan die reeks een einde. En hoe je het ook bekijkt: Rob heeft een titel achter zijn naam staan en die pakt niemand hem af.
Andrew Weltevreden is na een goede eerste toernooihelft met een aantal prima partijen teruggevallen. Op de laatste avond stelt hij de rokade uit. Bovendien gaat zijn aanvankelijk actieve spel over in achteruitschaken. Na achttien zetten staan vijf van de zes stukken op de eerste rij en als wit na 19. … Lh4+ niet meer kan rokeren, ziet het er somber voor hem uit. Rob heeft een matdreiging op f2 en die kan de GZ’er alleen ten koste van veel materiaal afwenden. Die poging staakt hij na enkele zetten.
1. e4 Pf6 2. e5 Pd5 3. d4 d6 4. Pf3 Lg4 5. Le2 c6 6. h3 Lxf3 7. Lxf3 dxe5 8. dxe5 e6 9. c4 Pe7 10. Db3 Dc7 11. Le2 Pd7 12. f4 Pf5 13. Lg4 Pd4 14. Dd3 Db6 15. Pc3 0-0-0 16. Db1 h5 17. Ld1 Pf5 18. Pe4 Le7 19. a4 Lh4+ 20. Kf1 Pc5 21. Pd6+ Pxd6 22. exd6 Pb3.