Een nieuwe generatie
Voor menig deelnemer aan het 68e Westfries kampioenschap is het even zoeken. We zijn aanwezig in de achterzaal van Vereenigingsgebouw De Tuf, zoals na de verbouwing in 2017 de officiële naam luidt, in Bovenkarspel. Een jaar geleden eindpunt van het schaakevenement, ditmaal de start. Van de zestien spelers doen er vier voor de eerste keer mee en bij welk gezicht past welke naam?
Op een van de tafels ligt het boek over de historie van het Westfries kampioenschap (periode 1934-1998, van Rob Bijpost) opengeslagen. ‘Jaap Gorter dicht bij titel’ is een van de vier koppen. Het gaat om de editie van 1989; precies dertig jaar geleden. De huidige routinier van Schaaklust veroverde toen een van zijn vijf Westfriese titels. En laat hij op deze eerste avond toevallig ook de eerste winnaar zijn?
Van begin tot einde stond Jaap destijds bovenaan. Aartswoud, Caïssa, HSV De Eenhoorn, De Groene Zes, KTV en Schaaklust mochten twee leden afvaardigen. De titelverdediger kreeg automatisch het recht op deelname, waardoor Aartswoud met drie man van de partij was. Rob Bijpost had het kampioenschap van 1988 gewonnen. Torenhoog-speler Piet Buikstra completeerde het deelnemersveld.
Gebruikelijk was dat clubgenoten in de eerste ronde tegenover elkaar zaten. Jaap Gorter – met zijn rating van 2020 de grote favoriet; Wilko van der Gracht stond met 1886 als tweede op de plaatsingslijst – versloeg op de speelavond van Schaaklust Dirk Mantel. Die eerste ronde kreeg vier winnaars (ook Chris Boon, Wim Burghouwt en Dirk Lont), maar na twee ronden was Jaap de enige met een score van honderd procent. Na zijn zeges op achtereenvolgens Dirk Lont, Rob Bijpost en Wilko van der Gracht was Chris Boon de eerste die de Andijker een halfje afsnoepte. Met een ongewone opening verraste Jaap op de zesde avond Jasper Seelemeijer. In de slotronde was remise tegen Adri Haakman voldoende om de Westfriese schaaktitel te veroveren.
Ook in 1989 was het voor menig deelnemer even zoeken. Het Westfries kampioenschap telde toen liefst zes debutanten: Tom Balla (KTV), Chris Boon (Aartswoud), Wim Burghouwt (De Groene Zes), Dirk Lont (Caïssa), Rob Ott (De Groene Zes) en Jasper Seelemeijer (HSV De Eenhoorn). De ervaren spelers waren Dirk Mantel, Jaap Gorter (de Schaaklust-spelers deden voor respectievelijk de achttiende en achtste keer mee) en namens Aartswoud Rob Bijpost en Jan Stapel met hun vijftiende en negende deelname. Adri Haakman (KTV) stond voor de vierde keer op de deelnemerslijst, Piet Buikstra (Torenhoog), Wilko van der Gracht (HSV De Eenhoorn) en Jan Posch (Caïssa) voor de derde keer.
Veel van die spelers kleurden in de jaren negentig – en later – het Westfries schaakkampioenschap. Maar tijden komen en tijden gaan. Na de generatie met ook Arnold Edeling, Peter Holscher, Arie Karreman natuurlijk (de recordkampioen), Piet Reus en Peter van Waert strijdt een nieuwe lichting om de hoofdprijs. Van de vijf debutanten van 2018 doen er drie (Robin Duson, Kevin Smit en Emil Zaal) weer mee, Robbert van Dijkhuizen en Toine Molenaar speelden in 2017 hun eerste WFK-partijen. Deze 68e aflevering kent vier nieuwkomers: Roy Kerkhoven, Peter Poncin, Aris Ruijter en Axel Zee.
Het lijkt erop dat die nieuwe generatie tevens het niveau heeft verhoogd. In 2017 telden we acht spelers met een startrating van boven 1800. Een jaar geleden waren dat er negen en ditmaal elf. Een hogere rating geeft overigens niet altijd garantie op succes en dat blijkt ook weer op deze openingsavond.
Toch eindigt de eerste ronde in mineur. Kort na binnenkomst is Jaap Gorter lelijk gevallen. Een wond bij het rechteroog en moeilijk kunnen lopen vormen vervelende herinneringen aan de val vlak voor de speelzaal. De Schaaklust-routinier voelt een pijnlijke knie en een dag later blijkt dat die is gebroken. Desondanks heeft hij, alsof er niets aan de hand is, zijn partij tegen Axel Zee gespeeld en zelfs tussen de zetten door nog koffie gehaald. Bovendien moest hij na afloop nog een paar honderd meter lopen naar de auto, waarmee hij naar huis is gebracht. Als eerbetoon aan de karaktervolle Westfries wordt zijn partij als eerste behandeld in dit overzicht. Helaas is het ook Jaaps laatste van deze editie, want door de verwonding is hij genoodzaakt zich terug te trekken. We wensen de schaakliefhebber die vanaf 1982 onafgebroken heeft meegedaan en met 37 deelnames recordhouder is, sterkte en een spoedig herstel toe.
Jaap Gorter – Axel Zee 1-0
Net als een jaar geleden opent Jaap Gorter het Westfries kampioenschap tegen een debutant. Toen ‘witte’ Gerard Beerepoot (Attaqueer), nu Axel Zee. De zwartspeler draait bovenin mee in de clubcompetitie van De Groene Zes, waar we deze avond te gast zijn. Wit kiest voor het Spaans en zijn opponent komt met een ongewone derde zet op de proppen. Dat is de charme van de aanwezigheid van debutanten: je weet niet altijd hoe ze spelen en voor je het weet, zit je in onbekend terrein.
Maar tientallen jaren ervaring zijn veel waard en de oud-kampioen zorgt ervoor dat hij een gezonde stelling heeft. Axels koningsvleugel wordt aangetast en met een torenruil op de a-lijn voorkomt de Schaaklust-speler dat zwart lang kan rokeren. Een koning centraal op de eerste of achtste rij is kwetsbaar. Jaap bouwt de aanval door het midden keurig op. De druk wordt opgevoerd en al snel wint hij twee lichte stukken. Meteen daarop krijgt de Andijkse routinier als eerste van de avond de felicitaties.
Tom Balla – Rik Slaman 1-0
De eerste partij van het WFK 2019 wordt niet in Bovenkarspel gespeeld, maar in Andijk. Tom Balla is op 31 januari verhinderd en de gentlemen agreement komt uit op maandag 21 januari in de speelzaal van Schaaklust. Rik Slaman bewaart geen goede herinneringen aan hun enige onderlinge WFK-partij, want in 2008 verloor hij in de tweede ronde van de KTV’er. Tom maakt zijn rentree, nadat hij acht jaar geleden zijn laatste Westfriese optreden bekroonde als vice-kampioen.
In een Engels duel wordt er aanvankelijk gemanoeuvreerd. Beetje bij beetje boekt wit vooruitgang op de damevleugel. Na 25 zetten staan alle (acht) pionnen op zwarte velden en Tom beschikt over een witveldige loper. Riks witveldige loper zit opgesloten achter de pionnenmuur. Als de zwartspeler dreigt zijn paard een actieve rol te geven, ruilt zijn opponent dat tegen de loper. De b-lijn valt open en met verdubbelde torens zet de KTV-speler aan voor zijn beslissende aanval. Zijn dame gaat op zoek naar het beste veld (c7) en als dat is gevonden, kan Rik mat niet meer voorkomen.
Emil Zaal – Marc Helder 0-1
Een jaar geleden verloor Emil Zaal met zwart van Marc Helder. ,,We staan bijna gelijk’’, zei hij toen in een verloren stelling, wijzend naar de klok. Achter zijn ‘1’ stond een punt, achter de Aartswoudse ‘1’ een dubbele punt. Het verschil: de Attaqueer-debutant had nog één minuut over, Marc één uur.
De witspeler van nu kan kort voor het einde dezelfde opmerking plaatsen: ,,We staan bijna gelijk.’’ Hij heeft nog 4,5 minuut over, zijn opponent 45 minuten. Emil kijkt in het middenspel tegen een op e6 vastgelopen pion aan die hij niet kan verdedigen. Wit probeert de stelling dicht te houden, maar als hij een tweede pion verliest, wordt die mogelijkheid verkleind. Op de juiste momenten schuift Marc op beide flanken zijn pionnen op en dringt zo de Attaqueerder terug. Hij kan in de verdediging komen en dankzij de prima samenwerking tussen dame en paard stelt de Aartswoud-routinier het punt veilig.
Toine Molenaar – Robin Duson 1-0
In het sterk bezette veld is Robin Duson als derde geplaatst; vorig jaar als zevende. De progressie die het 16-jarige talent van Caïssa-Eenhoorn maakt, gaat met horten en stoten. Na een keurig optreden in de Tata Steel-tienkampen volgt een tegenvaller in Bovenkarspel. Een sterk spelende Toine Molenaar is te machtig voor haar.
Op het bord verschijnt de Moderne Benoni, waarin de witspeler de achtergebleven d-pion van zijn opponente als doelwit heeft. Toine verovert die ook en heeft na een ruil van alle torens in de vrijpion op d5 een wapen dat de activiteiten van de zwartspeelster inbindt. Hij beschikt vooral over een beter loperpaar. Dat levert een tweede pion op. Als wederzijdse tijdnood gaat meewegen, speelt de WFK-deelnemer van Aartswoud de partij vrijwel foutloos uit. Robin vecht wat ze kan, maar de strijd is ongelijk en rond middernacht capituleert zij.
Roy Kerkhoven – Fred Avis ½-½
De denkbeeldige spektakelprijs mag worden uitgedeeld aan Roy Kerkhoven en Fred Avis. Met het Koningsgambiet staat het bord al na een paar zetten in brand. Roy, clubkampioen van Caïssa-Eenhoorn en debutant, moet alles uit de kast halen om overeind te blijven. Zwart heeft een paard op g4 en een loper of h4 geposteerd, maar de aanval slaat niet door. Met het opspelen van zijn f- en g-pion neemt Fred een flink risico. Het kost hem een loper en zijn hele damevleugel is nog niet ontwikkeld. Na een afruil worden beide pionnen ondersteund door de dame en een toren, maar het is zijn clubgenoot die beter staat. Op een belangrijk moment verzuimt de witspeler om de dreiging van schaakzetten te weg te nemen. Aansluitend moet hij kiezen tussen torenverlies of eeuwig schaak.
Lukas Boots – Peter Poncin 0-1
Bij zijn vorige vijf deelnames heeft Lukas Boots regelmatig sterke spelers in de problemen gebracht, maar op de openingsavond van het 68e Westfries kampioenschap lukt dat niet. Peter Poncin, bondsspeler van de Alternatieve Aalsmeerse Schaakvereniging, debuteert als clubspeler van Caïssa-Eenhoorn met een prima zege.
Hij is in de landelijke eerste klasse actief geweest en mag de komende weken outsider dan wel kanshebber worden genoemd. In de Euwevariant van het Frans verovert hij een centrumpion, maar de koningsvleugel is niet ontwikkeld en wit beschikt al over een sterk loperpaar. De zwartspeler steekt veel tijd in het controleren van de stelling en dat levert resultaat op. Alle torens en lopers blijven over en dan heeft hij nog steeds een pion meer. Aan de eindspeltechniek van Peter mankeert niets. In een toreneindspel met lopers van gelijke kleur heeft hij een pionnenmeerderheid op de koningsvleugel. Ook de laatste stukken worden geruild, waarna naderende zetdwang de partij beslist.
Kevin Smit – Rik van Ingen 1-0
Rik van Ingen maakt na drie jaar afwezigheid zijn rentree op het Westfriese podium. In het Geweigerd Damegambiet versterkt Kevin Smit beetje bij beetje zijn positie in het centrum. Het zware materiaal staat op mooie, open lijnen, maar het aanvalsplan wordt verstoord door het verspelen van de a-pion. Wit moet met een paar noodzakelijke zetten de dame en een toren in veiligheid brengen en kan dan opnieuw beginnen. Zijn opponent is dan te veel bezig met de verdediging en geeft Kevin de kans om de zevende rij te bereiken en de materiële achterstand weg te werken. Er wordt veel geruild en beiden belanden in een eindspel met dame en toren. Nog altijd staat Rik goed, maar hij onderschat het gevaar via de diagonaal a1-h8 en de achtste rij. Een van de twee moet hij in bezit nemen. Als de Aartswoud-speler dat niet doet, is wit er als de kippen bij om daar gebruik van te maken en de partij winnend af te ronden.
Aris Ruijter – Robbert van Dijkhuizen 1-0
De grootste verrassing van de avond is de nederlaag van vice-kampioen Robbert van Dijkhuizen. Debutant Aris Ruijter speelt alsof hij al jaren heeft meegedaan en rondt een goed opgebouwde partij af met winst.
Vijftien jaar geleden waren Aris en Roland Ruijter een opvallende verschijning in de Noord-Hollandse schaakwereld. Zo speelden de 15-jarige tweelingsbroers op 8 april 2003 mee in de bondswedstrijd Caïssa 4 – Attaqueer 2. Bij een 4-1 stand leek het er prima uit te zien voor de Hoornse ploeg. Aris en Roland zaten aan het tweede en derde bord tegenover Wout Druijf en Gerrit van der Hoff. Aris veroverde de kwaliteit en een paar pionnen, Roland besloot in hevige tijdnood tot tweemaal toe tot een schijnoffer dat tegen Gerrit beslissend was. Omdat kopman Louis Dijkman ook zegevierde, werd de eindstand 4-4.
Het seizoen erop versloeg Aris Ruijter als eersteteamspeler in de thuiswedstrijd tegen Caïssa 2 Ralph Versluis en met de overwinning op Robbert staat hij tegen Hoornse opponenten nu op drie uit drie. De overige spelers van Caïssa-Eenhoorn zijn gewaarschuwd. In een Siciliaan speelt wit 10. f4, waarop zwart met … b5 antwoordt. De Hoornse stukken worden teruggedrongen en om wat meer lucht en activiteit te krijgen gaat de zwarte f-pion naar voren. Daarmee valt een verdediger voor de e-pion weg en die blijft ook niet lang op het bord. In het eindspel zijn de witte stukken beter opgesteld dan die van Robbert en na kwaliteitsverlies staakt hij zijn verzet.
Volg ons
